Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30Fizjologiakomórki
Wznanychbiałkachwystępujeok.20aminokwasów.Ponieważmogąone
łączyćsięzesobąwdowolnysposób,istniejeogromnaliczbamożliwychwa-
riacji.Cząsteczkabiałkaomasie105,zbudowanaz20różnychaminokwa-
sów,możeutworzyć101250izomerów(liczbęwszystkichcząsteczekwody
woceanachokreślasięna1046).Wtensposóbtłumaczysięfakt,iżbiałkasą
nietylkogatunkowospecyficzne,lecztakże,żekażdyosobnikmaswoiste
białka.Tylkowprzypadkubliźniątjednojajowychwystępujebardzodużepo-
dobieństwo.Specyficznośćosobniczaijejimmunologiczneoddziaływanie
mabardzodużeznaczenieprzytransplantacjinarządów.
Kolejnośćaminokwasówokreślastrukturępierwszorzędowąbiałka,prze-
strzennerozmieszczeniesąsiadującychaminokwasówwzględemsiebie
–strukturędrugorzędową.Częstospotykasięspiralnieskręconeobszary,
tzw.α-helisy.Ichstrukturazostałazbadanazapomocąpromienirentgenow-
skich.Strukturahelisypowstajenaskutektworzeniamostkówwodorowych.
Odcinkiskręconemogąbyćułożonenaprzemienniezodcinkamiprostymi.
Poprzezwiązaniawodoroweimostkisiarczkowecząsteczkazostajejesz-
czerazpofałdowana.Topofałdowanieokreślastrukturętrzeciorzędowąbiał-
ka.Możeonajednakpowstawaćwtensposób,żewielehelisulegaspiralne-
muskręceniuwkształtkorkociągu(np.wprzypadkukolagenu).Przezwiąza-
niesięwielutakichsamychlubróżnychcząsteczekbiałkapowstajestruktura
czwartorzędowa.
Strukturabiałkaokreślajegocharakterifunkcję.Podczasgdystruktury
pierwszo-idrugorzędowasąwartościamistałymi,determinującyminaturę
cząsteczkibiałkowej,strukturytrzecio-iczwartorzędowasązmienne.Wten
sposóbmożnawytłumaczyćzmiennośćaktywnościenzymów,orazróżnorod-
nośćstanuskupieniakoloidówbiałkowych.
Jeśliłańcuchypeptydoweniesąsilnieposkręcane,sąsiadującełańcuchyła-
tworeagujązesobą.Roztworytakichbiałeksąlepkie(systemkoloidalny).
Siłaróżnorodnychwiązańwtakichsystemachkoloidalnychzależytakżeod
właściwościśrodowiska(pH,temperatura,stężeniesoliitp).
Antyaminokwasysątoszczególneaminokwasy,któremająwnieznacz-
nymstopniuzmienionąstrukturęioddziałująhamująconareakcjeamino-
kwasóworganizmu,np.etionina,wktórejkońcowagrupametylowametioni-
nyzastąpionazostałagrupąetylową.Hamujewbudowywaniemetioniny
wcząsteczkibiałka.
