Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mechanistycznegodobiologicznego,którerozważaorganizmjakocałośćipoddaje
analiziebiologiczneźródłamiłościoraznienawiści.Jegoteoriawszakżemapoważne
niedostatki.Opartajestbowiemnaabstrakcyjnychraczejspekulacjachitrudnosięwniej
doszukaćprzekonującychdowodówempirycznych.Anadto,oileFreudowiudałosię
sformułowaćwterminachnowejteoriibłyskotliwąinterpretacjęludz
​
kichpopędów,otyle
jegohipotezanieprzystajedozachowańzwierzęcych.Skorobowieminstynktśmiercijest
czynnikiembiologicznymzniewalającymwszystkieżyweorganizmy,wynikałobystąd,
żezwierzętarównieżwinnyzdradzaćprzejawydziałaniainstynktuśmierci,takwzględem
siebie,jakiinnychzwierząt.Atymsamymwśródnapozórmniejagresywnychzwierząt
powinnosiędaćodnaleźćznaczniewięcejchoróbiprzedwczesnychśmiercioraz
naodwrót.Aleoczy​wi​ścienieist​niejądanepotwier​dza​jącetęideę.
To,żeagresjaidestrukcyjnośćniesądanymibiologicznieispontanicznie
ewokowanymipopędami,zostaniewykazanewnastępnymrozdziale.Wtymmiejscu
chciałbymtylkododać,iżFreudwznacznejmierzezaciemniłswojąanalizęagresjiprzez
to,żepodporządkowałsięobiegowemuużytkowiczynionemuztegożterminudla
oznaczeniadramatycznieodmiennychjejpostaci,atymsamymułatwiłsobiewyjaśnienie
ichwterminachjednegoinstynktu.Ponieważzpewnościąniemiałinklinacji
behawiorystycznych,możemyzakładać,żeprzyczynątakiegopodejściamogłabyćjego
naturalnatendencjadotworzeniakoncepcjidualistycznych,wktórychdwiepodstawowe
siłydziałająwewzajemnejopozycji.Tędychotomięmożemypierwotniezaobserwować
międzypopędemsamozachowawczymalibido,późniejzaśpomiędzyinstynktamiżycia
aśmierci.Cenązaelegancjętychpomysłówbyłakoniecznośćpodporządkowania
wszystkichnamiętnościjednemuzdwubiegunowychpopędów,stądwięczestawianie
razemdążeń,którewrze​czy​wi​sto​ściniemajązesobąnicwspól​nego.
Lorenzateoriaagresji
ChociażFreudowskateoriaagresjiwywierałaiwciążwywierawielkiwpływ,jest
skomplikowanaitrudna,dlategoteżnigdyniezyskałasobiewielkiejpopularnościwtym
sensie,żeniestałasięwłasnościąszerokiejpubliczności.Zupełnieinnybyłlosksiążki
LorenzaTakzwanezło(K.Lorenz,1966),którawkrótkimczasieodwydaniazostała
jednąznaj​bar​dziejpoczyt​nychpozy​cjiwdzie​dzi​niepsy​cho​lo​giispo​łecz​nej.
Źródełtejpopularnościnietrudnosiędomyślić.PrzedewszystkimTakzwanezłojest
książkąnad​zwy​czaj​niełatwąwczy​ta​niu,łatwiej​sząnawetniżwcze​śniej​szedziełoLorenza
Rozmawiałzbydlątkami,ptakamiirybami(1952),icałkowicieróżnisiępodtym
względemodciężkichtraktatówFreudanatematinstynktuśmiercioraz,jeślijużotym
mowa,pozostałychartykułówiksiążekLorenza,pisanychnaużytekspecjalistów.
Ponadto,jaktowskazywaliśmyjużuprzednio,przemawiaonadzisiajdosposobu
myśleniawieluludzi,którzywoląwierzyć,żebiegwypadkówzmierzającywkierunku
nasileniaprzemocyiwojnynuklearnejjestrezultatemdziałaniaczynników
biologicznych,znajdującychsiępozanasząkontrolą,zamiastotworzyćoczyizobaczyć,
iżjesttoefektspołecznych,politycznychiekonomicznychokolicznościbędącychnaszym
wła​snymdzie​łem.
DlaLorenza42,podobniejakdlaFreuda,agresywnośćludzkastanowiinstynkt
zasilanyprzezwiecznietryskającąfontannęenergiiiniekonieczniejestjedynieefektem
reak
​
cjinazewnętrznybodziec.Lorenzutrzymuje,iżenergiaspecyficznadladziałania
instynktownegokumulujesiębezustanniewośrodkachnerwowychpowiązanychztym
wzorcemzachowań,iwmomenciegdytejnagromadzonejenergiibędziejużdość,