Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wewnątrzgatunku.Czynnikiem,którywówczaszacząłdecydowaćodoborze,stałasięwojna,jakąprowadziły
zesobąsąsiadującehordyludzkie.Wojnaprawdopodobniewsilnymstopniuwyhodowaławszystkietakzwane
„cnotywojenne”,którenie​stetywciążjesz​czewieluludziuważazaszczytide​ału.(K.Lorenz,1966;s.67)
Tenobrazwojnytrwającejbezustanniewśród„dzikich”zbieraczy-łowcówodczasu
pełnegoukształtowaniasięgatunkuHomosapiensokołoczterdziestuczypięćdziesięciu
tysięcylatprzednasząerąjestrozpowszechnionymkomunałem,któryLorenzprzyjmuje,
niepróbującnawetodwołaćsiędoodpowiednichbadań,świadczącychraczejobraku
wyraźnychdowodówtakiejtezy44.ZałożenieLorenzadotycząceczterdziestutysięcylat
zorganizowanejwojnyniejestniczyminnym,jakstarymHobbesowskimsloganem
owojniejakonaturalnymstanieczłowieka,tutajzaprezentowanymjakoargumentmający
nacelupotwierdzeniewrodzonegocharakteruludzkiejagresywności.Logikazałożenia
Lorenzawyglądatak:człowiekjestagresywny,ponieważbyłagresywny,awiemy,żebył
agre​sywny,gdyżwidzimy,żejestagre​sywny.
NawetjeżeliLorenzniemylisięwswejtezieopermanentnejwojniewpóźnym
paleolicie,jegogenetycznerozumowanieitakmożnazakwestionować.Jeżelijakaścecha
mamiećewolucyjnąprzewagę,dziaćsiębędzietaktylkowwypadku,gdyprzenoszący
tęcechębędązdolnidozwiększonegopłodzeniapłodnegopotomstwa.Alejeśliweźmie
siępoduwagęprawdopodobieństwowyższychstratwśródagresywnychjednostek
wrozmaitychwojnach,wątpliwestajesię,czydobórnaturalnymożewytłumaczyć
utrzymywaniesiętakwysokiejczęstotliwościwystępowaniaowejcechy.
Wrzeczywistości,jeżeliuznasiętakiestratyzaselekcjęnegatywną,genetyczna
częstotliwośćwystępowaniatejcechypowinnasięzmniejszać45.Wistociegęstość
populacjiwowychczasachbyłaskrajniemałaiwieleludzkichplemionbezpośrednio
pookresie,gdygatunekHomosapienszostałwpełniukształtowany,niemiało
praktycznieżadnejpotrzebywspółzawodniczeniazinnymiiwalkiopożywienieczy
prze​strzeńżyciową.
WswejteoriiLorenzłączydwietezy.Pierwszagłosi,żezwierzętawtakimsamym
stopniujakczłowieksąwyposażonewewrodzonąagresjęsłużącąprzetrwaniujednostki
igatunku.Jaktoukażęwdalszejczęściksiążki,odkrycianeurofizjologiidowodzą,
żetaobronnaagresjastanowireakcjęnazagrożenieżywotnychinteresówzwierzęciainie
powstajespontanicznieaninieutrzymujesiępermanentnie.Drugateza,stwierdzająca
hydraulicznycharaktersprężonejagresji,używanajestdowyjaśnieniamorderczych
iokrutnychpopędówczłowieka,aledlajejwsparciaprzedstawiasięniewieledowodów.
Zarównosłużącażyciu,jakidestrukcyjnaagresjapodporządkowanesąjednejkategorii,
atym,cojełączy,jestgłówniesamtermin„agresja”.WprzeciwieństwiedoLorenza
Tinbergenprzedstawiatenproblemwcałejjegojasności:„Zjednejstronyczłowiek
podobnyjestdowielugatunkówzwierzątwtym,żewalczyzprzedstawicielami
własnegogatunku.Zdrugiejstronyjednak,wśródtysięcygatunków,którewalczą
wewłasnymobrębie,jestjedynym,którypotrafitejwalcenadaćprawdziwie
niszczycielskicharakter[…].Człowiekjestjedynymgatunkiem,którywydajemasowych
morderców,jedynymniedostosowanymdotworzonegoprzezsiebiespołeczeństwa.
Dla​czegotakmia​łobybyć?”(N.Tin​ber​gen,1968).
FreudiLorenz:podobieństwairóżnice
Związki,którełącząteorieFreudaiLorenza,sąskomplikowanejnatury.Wspólnauobu
jesthydraulicznakoncepcjaagresji,nawetjeśliźródłategopopęduwyjaśniająodmiennie.