Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12|PIOTRKOPROWSKI
WXIX-XXw.,wEuropieŚrodkowo-Wschodniejwielokulturowośćnfunk-
cjonowała”wramachpolitykipaństwanarodowego.Toonojązazwyczajtak
czyinaczejmodyfikowało,pozwalającsięrozwijaćtylkowramachwytyczonych
granic.Wielokulturowośćzderzałasięzdążeniamicentralistycznymiczywręcz
autorytarnymi.Teostatniemogływięcspłaszczaćjejbogactwoigenerować
konflikty.TakbyłorównieżwtymokresieweLwowie.Wrealiachwielokultu-
rowościdananwiększość”nierzadkoprzejawianastawieniedominacyjno-ego-
istyczne,cosprawia,iżkonfliktyznmniejszością”sąnaporządkudziennym
3
.
Iraczejwtymkontekściebardzoniewielkieznaczeniealbowręczzgołażadne
majątradycjehistoryczno-kulturoweidoświadczeniaowejdominującejliczeb-
nienwiększości”4.Zkoleinmniejszość”
,ograniczanawswoichaspiracjach,jeśli
tylko-aniejesttowykluczone-staniesięnwiększością”
,nieomieszkatego
zademonstrować5.ScenątakichprzeobrażeńbyłiLwów,zwłaszczaodczasów
IIwojnyświatowej.
CzynieniewzwiązkuzpowyższymzwielokulturowegoLwowaośrodka
wyidealizowanego,gdziewszystkienacjeżyjąwpełnejzgodzieiharmonii,
zkolegamiUkraińcami[wlatach90.XIXw.]byłonacechowanewzajemnąuprzejmością.Gotowość
pomocyiświadczeńkoleżeńskichujawniałasięnierazobustronnie,niehamowanauprzedzeniami
czyniechęcią,któremogłybyćwynikiemseparatyzmunarodowościowego.[…]Rozwydrzonypóź-
niejnacjonalizmtakpolski,jakiukraiński,niemąciłjeszczeunasumysłów,niezatruwałserc.[…]
Niezanotowałemwpamięcianijednegokonfliktunatleróżnicnarodowościowych.[Napoczątku
XXw.]prądynacjonalistycznyipostępowy,nurtującesilniewśródugrupowańakademickich,do-
tarłyteżdośrodowiskuczniowskichnaterenieszkółśrednich,ogarniętychakcjąpropagandową
prowadzonąprzezakademików”
.M.Opałek,OLwowiemojejmłodości.Kartkizpamiętnika1881-
1901,Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź1987,s.154.
3Trudnowięczgodzićsię-przykładowo-zopiniąPiotraWandycza,iżJózefPiłsudskiwzamian
zabliskąwspółpracęUkraińcówzPolskągotówbyłoddaćimpoIwojnieświatowejLwów.J.Ci-
sek,Piłsudski)sFederalism1918-1921,[w:]WilsonianEastCentralEurope.CurrentPerspectives,ed.
J.S.Micgiel,NewYork1995,s.51.Szerzejnatematrelacjipolsko-ukraińskichwlatach1918-1923
zob.PolskaiUkraina.Sojusz1920rokuijegonastępstwa,red.W
.Rezmer,Z.Karpus,E.Wiszka,
Toruń1997;J.Pisuliński,NietylkoPetlura.Kwestiaukraińskawpolskiejpolitycezagranicznejwla-
tach1918-1923,Wrocław2004;J.J.Bruski,Petlurowcy.CentrumPaństwoweUkraińskiejRepubliki
Ludowejnawychodźstwie(1919-1924),Kraków2000;M.Klimecki,Polsko-ukraińskawojnaoLwów
iGalicjęWschodnią.Aspektypolityczneiwojskowe,Warszawa1997.
4GłównyoponentpolitycznyJózefaPiłsudskiegoitwórcaalternatywnejwizjipolitykiwschod-
niejRomanDmowskiuważał,żeniepodległaUkrainawcześniejczypóźniejupomnisięoLwów
iGalicjęWschodnią.PrzeświadczenietostanowiłodlaDmowskiegoniezwykleważnyargument
przeciwkopaństwowościukraińskiej.Wzwiązkuztymwolałon,byPolskamiałazasąsiadapań-
stworosyjskie,któreniebędzietakbardzozainteresowanetymmiastemiregionem.K.Grünberg,
Polskiekoncepcjefederalistyczne1864-1918,Warszawa1971,s.270;E.Romer,Pamiętnikparyski
(1918-1919),Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź1989,s.183.
5Por.krytyczneuwagizwiązanegozPiłsudskimTadeuszaHołówkinatematpolskiejpolityki
wobecUkraińcównaKresachWschodnichwpierwszejpołowielat20.XXw.:T.Hołówko,Metody
idrogisanacjistosunkówweWschodniejGalicjiiWojewództwachWschodnich,nDroga”1926,nr6-7,
s.46-47.Zob.takżeI.Werschler,Zdziejówobozubelwederskiego.TadeuszHołówko-życieidzia-
łalność,Warszawa1984.
