Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BUDOWAICZYNNOŚĆŚCIANYNACZYŃSYSTEMOWYCH
Wścianienaczyniamiocytyukładająsięwwiązki
lubwarstwy,wktórychtrudnoodróżnićgranicemię-
dzypojedynczymikomórkami,mimożekażdaznich
maoddzielnąbłonękomórkową.Międzyposzczegól-
nymikomórkamiistniejąpołączeniaumożliwiające
swobodnyprzepływjonów,dlategomiocytyściany
naczyniawykazującechyzespójni(syncytium)ko-
mórkowej.Aktywacjajednejzkomórekpowoduje
szybkierozprzestrzenieniesiępotencjałunapozosta-
łekomórki.Miocytyotaczająkoncentrycznieświatło
naczynia,dlategoichskurczlubrozkurczwpływana
jegośrednicęitymsamymwielkośćprzepływukrwi.
Większośćpoznanychbiałekkurczliwychwystępuje
ifunkcjonujewmiocytach,aichukładkurczliwywy-
korzystujealfa-aktynę,miozynęitropomiozynę
wsposóbzbliżonydowystępującegowmięśniach
szkieletowych.Małerozmiarysiateczkiśródplazma-
tycznejwkomórcesprawiają,żemobilizacjajonów
wapniajestmniejwydajnaniżwmięśniachszkieleto-
wych.Dlategoskurczirozkurczsąwolniejszeiwy-
magająmniejenergii.Skurczmiocytówpowstajena
skutekdziałaniasubstancjiwytwarzanychmiejscowo
lubdostarczanychzkrwiąorazwzrostuprzepływu
krwiisiłyścinającejczyciśnieniatętniczego.
Wścianienaczynianiewystępująpołączenianerwo-
wo-mięśnioweineuroprzekaźnikidyfundujądomio-
cytówzotaczającychpłynów.Ponadtomiocytypozo-
stająstalewstanieskurczuiwydzielanesubstancje
modyfikująistniejącenapięciebłonymięśniowej.
Miocytyścianynaczyniazawierajątypowebiałka
cytoszkieletu.Należądonichkalponina,alfa-aktyna
mięśnigładkich,kaldesmon,winkulina,metawinkuli-
naidesmina.Komórkitemajązdolnośćodnawiania
sięiproliferacji.Procestenprzebiegazezmianą
strukturyiczynnościkomórekiokreślasięgomia-
nemmodyfikacji(transformacji)fenotypu[9,10].
Prawidłowemiocytymająopisanywyżejfenotyp
kurczliwy.Badaniainvitroiinvivowykazały,że
miocytymogąuzyskaćfenotypwydzielniczy(sekre-
cyjny),zwanypłodowymzewzględunapodobień-
stwodowczesnychetapóworganogenezy(ryc.1.6).
Wkomórcezmniejszasięzawartośćmikrofilamen-
tówiekspresjabiałekkurczliwych,takichjakalfa-
-aktyna,miozyna,winkulinaczydesmina,azwiększa
rozmiaraparatuGolgiego,siateczkiśródplazmatycz-
nejorazliczbarybosomów.Miocytyofenotypiewy-
dzielniczymmajązdolnośćmigracji,proliferacji,są
równieżźródłemlicznychzwiązkówaktywnychbio-
logicznie.Powyższyprocesmamiejscewmiocytach
tworzącychblaszkęmiażdżycową,błonęwewnętrzną
wnawrociezwężeniatętnicyczyarteriolopatiipo-
transplantacyjnej.Transformacjafenotypumiocytów
możeulecodwróceniu[11].
Zmianafenotypumiocytówjestwynikiemoddzia-
ływaniawielusubstancjipochodzącychzarównoze
ścianynaczynia,osocza,jakikomórekmigrujących
zkrwiorazwpływuczynnikówhemodynamicznych
ineurogennych.Szczególnąrolęwtransformacji
miocytówodgrywająkomórkiśródbłonkaiskładniki
macierzy.Zapodstawoweczynnikiindukującetrans-
formacjęmiocytówistymulująceichproliferację
uważasiępłytkopochodnyczynnikwzrostowy
(PDGF–platelet-derivedgrowthfactor),czynnik
wzrostufibroblastów(FGF–fibroblastgrowthfac-
tor),
transformujący
czynnik
wzrostowy
beta
(TGF-β)iinsulinopodobnyczynnikwzrostowy(IGF
–insulin-likegrowthfactor).Ichźródłomogąstano-
wićsamemiocyty,osocze,śródbłonek,atakżeleuko-
cyty,płytkikrwiiinnekomórkiznajdującesię
wzmienionejścianienaczynia.
Ryc01060Budowakomórekścianynaczynia:a–komórkiśródbłonkaimiocyt;b–komórkamięśnigładkichofenotypie
kurczliwym;c–komórkamięśnigładkichofenotypiepłodowym(sekrecyjnym).(Zdjęciazmikroskopuelektronowego
zamieszczonedziękiuprzejmościprof.JohanaThyberga).
10
