Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KOMÓRKISTANOWIĄCEELEMENTYSKŁADOWEŚCIANYNACZYŃ
pidemia,palenietytoniu,nadciśnienietętnicze)iczę-
-convertingenzyme).Gotowaendotelinajestwydzie-
stowyprzedzarozwójzmianchorobowych.
lanaprzezkomórkiśródbłonkadościanynaczynia,
Innymzadaniemśródbłonkajestregulacjaprzepły-
ajejstężeniewosoczuniezawszeodpowiadamiej-
wukrwiprzeznaczynie.Wwarunkachprawidłowych
scowejaktywności.Wytwarzanieendotelinyzwięk-
komórkiśródbłonkauwalniajągłówniezwiązki
szasię,gdynaprężenieścinającezmniejszasię,pod
odziałaniunaczyniorozszerzającym,spośródktó-
wpływemhipoksji,angiotensynyII,wazopresyny,
rychnajwiększąaktywnośćwykazujetlenekazotu,
transformującego
czynnika
wzrostowego
beta
uprzedniookreślanyjakośródbłonkowyczynnikna-
(TGF-β)itrombiny.Istniejądwarodzajereceptorów
czyniorozszerzający(EDRF).Wśródbłonkustalepo-
dlaendoteliny–ET
AiET
B.Komórkiśródbłonka
zostajeaktywnyenzym–syntazatlenkuazotu
mająreceptoryET
A,którychaktywacjapowoduje
(eNOS,NOS-3),którawytwarzaniewielkieilości
zwiększonewytwarzanieprostacyklinyitlenkuazo-
tlenkuazotuzsubstratu–argininy.Wzrostaktywno-
tu,powodującrozkurcznaczynia.Miocytyzawierają
ścienzymuizwiększenieuwalnianiatlenkuazotuna-
receptoryET
B,którychpobudzenieprowadzidoich
stępujewwynikuzwiększenianaprężeniaścinające-
skurczuorazproliferacji.Wnaczyniachwieńcowych
gooddziałującegonaścianęnaczynia,hipoksjioraz
niemareceptorówET
A.
podwpływemmediatorów,takichjakacetylocholina,
Komórkiśródbłonkauczestnicząwaktywacjimiej-
bradykinina,histamina,trombina,ADP,ATPisub-
scowegoukładurenina–angiotensyna.Błonakomór-
stancjaP.Przypuszczasię,żepowstającazargininy
kowazawieraenzymkonwertującyangiotensynę
pochodna–asymetrycznadimetyloarginina(ADMA)
(ACE).Enzymtennależydogrupyektoenzymów:
–możepełnićfunkcjęendogennegoinhibitoraeNOS
jegoobamiejscakatalityczneznajdująsięnaze-
[8].
wnątrzkomórki,afragmentC-końcowyzakotwiczo-
Podobniezwiązkiemosilnychwłaściwościachna-
nyjesthydrofobowymkońcemwbłoniekomórko-
czyniorozszerzającychpowstającymwśródbłonku
wej.Podwpływemenzymówproteolitycznychczęść
jestprostacyklina.Niewielkieilościprostacykliny
cząsteczkizawierającamiejscakatalityczneodłącza
mogąbyćtakżewytwarzanewkomórkachmięśni
sięodkomórekśródbłonkaikrążywosoczu.Enzym
gładkichifibroblastach.Wzmożonąsyntezęprosta-
konwertującyangiotensynęulegastałejekspresjina
cyklinyobserwujesięrównieżwodpowiedzina
komórkachśródbłonkanaczyń,dlategonajwyższa
wzrostnaprężeniaścinającegoorazpodwpływem
aktywnośćenzymuwystępujewpłucachinerkach
podobnychsubstancji,którezwiększająwytwarzanie
–narządachonajwiększejsiecinaczyńwłosowatych.
tlenkuazotu.Prostacyklinamamniejszeznaczenie
WścianienaczyniaACEwykrywasięrównież
dlaregulacjinapięciaścianynaczynianiżtlenekazo-
wprzydance,cojestwynikiemstałejsyntezytegoen-
tu,aledodatkowohamujeagregacjępłytekistymulu-
zymuprzezfibroblasty.ZdolnośćdosyntezyACE
jefibrynolizę.
mająrównieżkomórkimięśnigładkich.Aktywność
Istniejewieledanychwskazującychnato,żeko-
enzymuwzrastapodwpływemglikokortykostero-
mórkiśródbłonkauwalniajądodatkowyczynnikroz-
idów,czynnikawzrostufibroblastów(FGF)iinhibi-
kurczającymięśniegładkie,któryokreślasięmianem
torówACE,natomiastmalejepopodaniuestrogenów.
czynnikahiperpolaryzującego(EDHF–endothelium-
Wznacznymstopniunaaktywnośćenzymuwpływa-
-derivedhyperpolarizingfactor).AktywnośćEDHF
jączynnikigenetyczne,wykrytomutacje(polimor-
wykazująróżnesubstancje,doktórychnależą:kwas
fizmI/D),którewiążąsięz2–3-krotnymiróżnicami
epoksyeikozatrienowy(EET),nadtlenekwodoru,
aktywnościenzymu.
jonypotasu,endokanabinoidy.Sugerujesięrównież,
żehiperpolaryzacjamięśnigładkichjestwynikiem
istnieniasprzężeniaelektrycznegozkomórkamiśród-
błonka.Wporównaniuztlenkiemazotuaktywność
EDHFjestbardziejzaznaczonawnaczyniach
10302
Komórkimięśnigładkich
omniejszymkalibrze.
Śródbłonekjestrównieżźródłemsubstancji
Komórkimięśnigładkich(miocyty)tworząwścianie
ozdolnościnaczyniokurczącej,spośródktórych
naczyniajegonajgrubsząwarstwę–błonęśrodkową
najsilniejdziałaendotelina.Istniejątrzybiałkazali-
(patrzryc.1.2–1.4).Mająpodłużnykształt,przypo-
czanedotejgrupy:endotelina1,2i3(ET-1,ET-2,
minającywrzeciono.Pojedynczejądroznajdujesię
ET-3),przyczymśródbłonekwytwarzagłównie
wnajgrubszejczęścikomórki.Cytoplazmamajedno-
ET-1.Peptydpowstajejakoprekursor–preendoteli-
rodnąstrukturęizawieralicznemiofibryle,skąpąsia-
na,którapodwpływemendopeptydazulegahydroli-
teczkęśródplazmatyczną,skąpyaparatGolgiego
ziedodużejcząsteczki(nbigET”),zktórejjest
iznacznąilośćcząsteczekglikogenu.Nieliczne,po-
uwalnianaaktywnapostaćpodwpływemenzymu
długowatemitochondriairybosomyotaczająjądro
konwertującegoendotelinę(ECE–endothelin-
komórki[2,5].
9
