Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZRÓŻNICOWANIEOPORUNACZYNIOWEGOWKRĄŻENIU
śnieniehydrostatycznepłynuzewnątrzkomórkowego
ijesttylkoniewielewyższeniżwpozycjileżącej.
303
Zróżnicowanieoporu
naczyniowegowkrążeniu
systemowymipłucnym
Wielkośćprzepływuprzezdanynarządjestokreślona
wielkościąilorazuśredniegociśnieniatętniczego
(MAP)ioporunaczyniowegowdanymnarządzie
(TPR).Pojemnośćminutowasercajestsumąprzepły-
wówwewszystkichnarządachitkankachijestpo-
chodnąminutowegozużyciatlenuprzezorganizm
[3].Wielkośćpojemnościminutowejsercaokreśla
poniższerównanie:
CO(l/min)=
TPR(mmHg×min/l)
MAP(mmHg)
-
----
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
---
Zpowyższejzależnościwynikajasno,żepojem-
nośćminutowasercapozostajenatymsamympozio-
mie,gdyMAPiTPRzmieniająsięproporcjonalnie.
Ilustrujetonastępującerównanie:
MAP
TPR
×
×
0,5
0,5
-
=
MAP
TPR
×
×
2
--
2
-
----
---
---
---
---
---
---
---
----
---
---
---
---
---
Opórposzczególnychsegmentówzależygłównie
odichśrednicy.Natomiastzakresczynnościowejre-
gulacjiwielkościśrednicydanychsegmentównaczy-
niowychjesttymwiększy,imwiększyjeststosunek
grubościbłonymięśniowejścianynaczyniadojego
średnicy.Wpewnymuproszczeniumożnapowie-
dzieć,żeimmniejszenaczynietętnicze,tymwiększa
wartośćpowyższegostosunku.Dlategoteżnaczynia
tesąszczególniepredysponowanedopełnieniafunk-
cjiregulacyjnych.Wfizjologiiokreślasięjejakona-
czyniaoporowe.
Krążeniesystemowecharakteryzujedużawartość
TPR,natomiastkrążeniepłucnemaławartośćtego
parametru.Wynikatozarównozmorfologiiścianna-
czynia,jakiudziałuczynnikównaczynioruchowych.
Wkrążeniudużymstosunekgrubościścianydopro-
mienianaczyńozbliżonychśrednicachjestznacznie
większyniżwkrążeniupłucnym.
Wyobraźmysobieistnieniehipotetycznegonwyj-
ściowego”stanuenergetycznegoorganizmu,podczas
któregozapotrzebowanieenergetycznewszystkich
narządówitkanekjestnaminimalnympoziomie,nie-
zbędnymdopodtrzymaniawłasnegometabolizmu.
Wyobraźmysobiedalej,żestantakiwystępujepo-
wiedzmy10minutpoprzebudzeniu,czyliprzedroz-
poczęciemjakiejkolwiekaktywności.Odtegoumow-
negopunktuczasowegobędziedochodziłodowzro-
stumetabolizmuwróżnychnarządachwsekwencji
wynikającejzaktywnościżyciowej.Wwarunkach
prawidłowych,każdywzrostmetabolizmudanego
narządupowodujewzrostjegoperfuzji.Procesten
nosinazwęautoregulacjimetabolicznej.Możnaza-
tempowiedzieć,żewkrążeniudużymdominujeza-
potrzebowanienazwiększenieprzepływu.Jedynym
mechanizmemzapewniającymzwiększenieprzepły-
wunarządowego,przydanymciśnieniunapędowym,
jestrozkurczzaopatrującychgonaczyńkrwiono-
śnych.Imbardziejwhipotetycznymstaniewyjścio-
wymzwężonesąnaczyniaoporowe,tymwiększajest
rezerwaautoregulacyjnegozwiększeniaprzepływu.
Wkrążeniupłucnym,wprzeciwieństwiedokrąże-
niasystemowego,całkowityopórnaczyniowyjest
orządwielkościmniejszy.Fizjologiczneznaczenie
krążeniapłucnegopoleganazapewnieniuprawidło-
wejwymianygazowejmiędzypowietrzempęcherzy-
kowymakrwiąnaczyńwłosowatych.Jakwiadomo,
wentylacjapłucniejesthomogenna,zatemmożna
oczekiwaćdużegorozrzutustosunkuwentylacjido
przepływuwposzczególnychczęściachpłuc.Warun-
kiemprawidłowejwartościprężnościtlenuwekrwi
tętniczejjestzachowaniewzględnejstałościstosun-
kuwentylacjidoprzepływuwewszystkichczęściach
płuc.Zregulacyjnegopunktuwidzenia,podstawowa
rolakrążeniapłucnegopolegazatemnadystrybucji
przepływuzobszarówtkankipłucnejomałejwenty-
lacjipęcherzykowejdoobszarówozwiększonej
wentylacji.Takadystrybucjaodbywasięwwyniku
skurczunaczyń,którezaopatrująhipowentylowane
pęcherzykipłucne.Równocześniewrazzezmniej-
szeniemprzepływukrwiwnaczyniachpęcherzyków
omałejwentylacjidochodzidozwiększeniaprzepły-
wuwpęcherzykachhiperwentylowanych.Przyczyną
tegozjawiskaniejest,jakbysiępozorniewydawało,
rozszerzenieodnośnychnaczyń,leczkonsekwencja
prawazachowaniaciągłościprzepływuwnaczy-
niachzasilającychhiper-ihipowentylowaneczęści
płuc.
Zatemwkrążeniupłucnym,wodróżnieniuodkrą-
żeniasystemowegoistniejewiększenzapotrzebowa-
nie”naautoregulacyjnyskurcznaczyńtętniczych,
anienaichrozkurcz.
Naczyniatętniczekrążeniapłucnegocharakteryzu-
jąsięnietylkocienkąwarstwąśrodkową,alerównież
małymnapięciemkomórekjejmięśnigładkich.Mor-
fologicznieiczynnościowoutrwalonystanrozkurczu
naczyńtętniczychtypumięśniowegopowoduje,że
krążeniepłucnemadużąrezerwęautoregulacyjnego
skurczu.Istotamałegooporunaczyniowegowkrąże-
niupłucnymidużegooporunaczyniowegowkrąże-
niusystemowympoleganazapewnieniujaknajwięk-
szejefektywnościautoregulacjiprzepływuwobu
układachnaczyniowychoodmiennychzadaniach
ogólnoustrojowych.
25
