Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybraneuwagiokontaktachjęzykowych
27
tempawepocewielkichpodbojówgeograficznychwXViXVIwieku.Wraz
zwędrówkączłowiekaprzemieszczałysięnoweidee,myśli,postępi-cozatym
idzie-równieżjęzyk.Np.wRosjinowewyrazyprzywiózłzeswojejpodróży
Dzatrzymorza”wlatach1466-1472twerskikupiecA.Nikitin.Byłatopodróż
doIndii,którąodbyłpolądzieitrzechmorzachkilkalatprzedV
.daGammą.
Wopublikowanychwmoskiewskichkronikach(latopisach)relacjachzpodróży
szczegółowoopowiadaonożyciuiobyczajachkrajów,obrzędachreligijnych,
zasadachhandlu,atakżeoszczegółachzwiązanychzcodziennymżyciemmiesz-
kańcówegzotycznychosiedli.
Biorącpoduwagępowyższe,należystwierdzić,żekontaktyjęzykoweuwa-
runkowanesąkoniecznościąnawiązywaniaiutrzymywaniamniejlubbardziejin-
tensywnychstosunkówopodłożugospodarczym,politycznymlubinnymmiędzy
przedstawicielamiróżnychgrupjęzykowychietnicznych.Sąoneurzeczywistnia-
nedziękistalepowtarzającymsiędialogom,permanentnemuobcowaniumiędzy
sobąnosicieliróżnychjęzyków,podczasktóregoużywanesąróżne(najczęściej
dwa)języki-albojednocześnieprzezosobybiorąceudziałwdialogu,alboosob-
noprzezkażdąznich[Большойэнциклопедическийсловарь–языкознание2000,
237].JaktwierdziłjedenztwórcówjęzykoznawstwastrukturalnegowStanach
ZjednoczonychE.Sapir,Djęzykjestściślekulturowymsposobemkomunikowania
myśli,uczuć,pragnień,zapomocącelowowytwarzanychsymboli,znaczenie
jestzaśmentalnymobrazemrzeczywistości”.WedługtegobadaczaDjęzykjest
przewodnikiemporzeczywistościspołecznej,wyrażaponadtoustalonewartości
kulturowe,będączarazemjednąznajważniejszychdlakulturyformzachowania
społecznego”[Anusiewicz2006,18-19].Wtensposóbkontaktyjęzykowepełnią
rolęDpomostów”międzysystemamipojęćdwóch(lubwięcej)rzeczywistości
społecznych-dziękinimdochodzidointerakcjidwóchróżnychświatówmają-
cychswójwyrazwszerokorozumianejkulturze.
Głębszezainteresowaniesiękontaktamijęzykowyminastępujejeszcze
wkońcuXIXwieku,kiedynaukaojęzykuzaczynacorazbardziejoddalaćsięod
rozwiązywaniazasadniczychkwestiifilozoficznych,żebydokładniejskupićsię
naempirycznymbadaniufaktówjęzykowychznajdującychsiępozazasięgiem
problemówfilozoficznychjęzyka.CorazwięcejlingwistówzprzełomuXIXiXX
wiekuutrzymuje,żekwestiąpochodzeniaiistotyjęzykapowinnizajmowaćsię
filozofowie,zadaniemzaślingwistyjestopisywanieisystematyzacjafaktówję-
zykowych(tegotypupostulatywypowiadałm.in.czołowyprzedstawicielszkoły
młodogramatykówH.Paul).NapoczątkuXXstuleciaczęśćlingwistówzaintere-
sowanychzachodzącymiwtymczasieprocesamijęzykowymikorzystazokazji,
jakądajeprzebywaniewśrodowiskuwielojęzycznym,iprowadzibadanianad
wzajemnymoddziaływaniemnasiebiejęzyków.SątoprzedewszystkimJ.Bau-
douindeCourtenayiH.SchuhardtweuropejskiejlingwistyceorazF
.Boas
wStanachZjednoczonych[Розенцвейг1972,7].
WoczachprzywoływanegojużaustriackiegolingwistyH.Schuhardtajęzyk
jestprzedewszystkimprocesem-iwzwiązkuztymznajdujesięwfazieciągłego
