Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wybraneuwagiokontaktachjęzykowych
29
naświecie.PodobnątezęwygłaszaW
.Akulenko,posługującsięprzykładem
kontaktówjęzykowychurzeczywistnianychwszerokimzakresieprzezagencje
informacyjne,któreotrzymująwiadomościzróżnychstronświata.Badaczprzy-
taczadane,wedługktórychdwanajwiększemoskiewskiewydawnictwawlatach
70.XXwiekutłumaczyłyinformacjezrosyjskiegona30językówświata,ana
rosyjski-z43języków.Stopieńintensywnościkontaktówjęzykowychzależyod
aktywnościkontaktówwsferzepolitycznej,ekonomicznej,naukowo-technicznej
ikulturowej.Największyudziałmająwtymprocesiejęzykiświatowe,które
reprezentująautorytetstojącejzanimikultury,gospodarki,naukiitechniki
[Акуленко1977,73].
W1925rokujęzykoznawcaradzieckiL.Szczerbawyraziłopinię,żepoję-
ciemieszaniasięjęzykówniejestwewspółczesnejlingwistycewyraźniesfor-
mułowane.Obejmujeonozjawiska,takiejak:zapożyczenia,zmianypowstałe
wwynikuoddziaływaniajednegojęzykanadrugiorazfaktybędąceskutkiem
niedostatecznejznajomościjęzykaobcego.Wobectegoproponujeon,żebyter-
minDmieszaniesięjęzyków”zamienićnaDwzajemnieoddziaływanie”,bopojęcie
Dmieszaniasię”zakłada,wpewnymstopniu,żeobaznajdującesięwbezpo-
średnimkontakciejęzykimogąwrównymstopniuuczestniczyćwpowstawaniu
nowego[Щерба1958,42].
WtensposóbpojęcieDjęzykamieszanego”zawęziłoswojeznaczenie,gdyż
wopozycjidoniegoznalazłsięinnytermin-zapożyczenie,któryoznaczał
wzajemneprzenikaniesięsłownictwaigramatyki.Jednakwielulingwistów
niezgadzałosięztymstanowiskiem,gdyżuważalizaniedopuszczalnewza-
jemneprzenikaniesięsystemówgramatycznychdwóchjęzyków.W1921roku
A.Meilletpisał,żepojęcieDjęzykimieszane”niejestwłaściwe,pozwalabowiem
domniemywać,żetegotypujęzykpowstałwwynikuwymieszaniasiędwóch
językówrównorzędnych.Wtensposóbniemożnaokreślić,czyjestonkonty-
nuacjąjęzykaA,czyteżjęzykaB.
ZopiniątązgadzasięL.Szczerba,kreślącwyraźnągranicęmiędzymiesza-
niemsięjęzykówazapożyczeniem.ZaproponowanyprzezniegoterminDwzajem-
neoddziaływaniejęzyków”wskazywałnazróżnicowaniezjawiskprocesuzapoży-
czenia,niewystarczającystopieńprzyswojeniajęzykaobcegoorazmieszaniasię
języków.NatomiastterminDjęzykmieszany”nadalfunkcjonowałwodniesieniu
dookreślonegotypudwujęzyczności,którąSzczerbaodkryłwtrakciebadańnad
gwaramiłużyckimi[Розенцвейг1963,58-59].
JednakmimopewnejenigmatycznościiszerokiegozakresupojęciaDwza-
jemneoddziaływaniejęzyków”rozróżnieniewjegoramachdwóchpojęć-za-
pożyczenieiDmieszaniesięjęzyków”-jestwedługRozencwejgabardzoistotne.
Przeciwstawieniesobietychdwóchpojęć(iterminów)jestnadalaktualne,nato-
miastdlaokreśleniacałościzjawiskużywałosięinadalużywapojęciaDwzajem-
negooddziaływaniajęzyków”.OstateczniejednakprzyjąłsięterminDkontakty
językowe”zaproponowanyprzezA.Martineta,któryupowszechniłsiędziękitak
właśniezatytułowanejprzezU.Weinreichaksiążce.Jednakwedługjejautora
