Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
WŁODZIMIERZGALEWICZ
WswojejtrzeciejobiekcjiRazjeszczebardziejrozluźniakorelację
prawiobowiązków,stwierdzając,żeniedasiępodaćjakiejśzamknię-
tejlistyobowiązków,odpowiadającychdanemuprawu.To,jakieobo-
wiązkinakładadaneprawo,zależybowiemnietylkoodabstrakcyjnej
istotytegoprawa,lecztakżeodsytuacji,wktórejznajdujesięjegono-
siciel.Takzatemkażdeprawomacharakterdynamiczny,cooznacza,
żeniezmieniającswojejistotnejtreściwzmienionychokolicznościach
możegenerowaćnoweobowiązki(s.199-200)
6
.Obowiązki„generowa-
ne”przezjakieśprawoniesąwięcprzezniezgóryzdeterminowane,
leczwswojejkonkretnejtreścizależąoddodatkowychiczęstonieda-
jącychsięwcześniejprzewidziećczynników.Wrezultacieionesame
sąwznacznejmierzenieprzewidywalne(s.212)
7
.
Możnapowiedzieć,żepodtrzymujączasadniczotezęokorelacji
prawiobowiązków,Razujmujetęodpowiedniośćniejakojednoznacz-
ną,alewieloznaczną.Tębardziejpluralistycznąinterpretacjęzasady
korelatywnościprzejmujetakżeWaldron(1989),przedstawiającją
wobrazowejformie„falobowiązku”(wavesofduty).Podobniejakpo
jednejfalinastępująinne,takteżjedenobowiązek,najbardziejbezpo-
średniogenerowanyprzezprawo,pociągazasobąkolejne,wspierają-
cegolubwarunkujące.Waldronpokazujetonaprzykładziewolności
słowa.Bezpośrednimobowiązkiem,którygenerujetoprawo,jestobo-
wiązeknieprzeszkadzaniaobywatelomwwygłaszaniuichpoglądów,
chociażbyprzezniewprowadzaniecenzury;tenpierwszyobowiązek
pociągajednakzasobądalsze,jakchoćbyobowiązekchronieniaosób
wypowiadającychsiępublicznieprzedmożliwymiatakamitych,któ-
rymniepodobająsięichwypowiedzi.
Następstwemtej„falowej”koncepcjiobowiązkówodpowiadających
prawomjestodmiennepodejściedoróżnicyprawnegatywnychipraw
pozytywnych.Zgodniezpoglądemtradycyjnym,każdeprawojestalbo
pozytywne,albonegatywne,wzależnościodtego,czyskorelowany
znimobowiązekjestobowiązkiemdziałania(uczynieniaczegoś),czy
obowiązkiemzaniechania(nieczynieniaczegoś).Zgodniezobrazem
falobowiązkuniemaaniuprawnieńczystonegatywnych,aniczysto
pozytywnych;praktyczniekażdepraworodzibowiem-czytowprost,
czytomniejlubbardziejpośrednio-zarównoobowiązkidziałania,
jakizaniechania.Zjednejwięcstronynegatywneuprawnienie,ja-
kimwpierwszejchwiliwydajesięprawodoniebyciatorturowanym,
opróczbezpośredniegonegatywnegoobowiązkuniezadawaniator-
turimplikujetakiedalszezobowiązania,jakobowiązekzapewnienia
ochronytym,którymgrożątortury,rekompensatydlatych,którzy
6Por.tamże,s.137-138.
7Por.tamże,s.152.
