Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Dyskusjewokółprawadoopiekizdrowotnej
15
nezachowanieinnychosób,cołączyjązdrugimrodzajemprawwsen-
siewolności.Tendrugirodzajogólnychuprawnień,akceptowanych
przezlibertarianów,polegabowiemnaprzyznawanymkażdejosobie
prawiedo„wolnościod”-odniepożądanychdziałańinnychosób,wy-
rządzającychjejpewnezłolubniezgodnychzjejwolą.
Znacznierozleglejszyobszarprawczłowiekazakreślakoncepcja,
któraopróczprawdoniedoznawaniapewnychniepożądanychdziałań
zestronyinnychludziuznajeteżprawadodoznawaniazichstro-
nyokreślonychdziałańpożądanych.Takposzerzonąkoncepcjępraw
człowiekamożnanazywaćteoriąwelfarystyczną,ponieważpozytyw-
nezachowaniainnych,doktórychmiałbyprawokażdyczłowiek,da-
wałybymumożliwośćkorzystaniazpewnychrzeczyniezbędnychdo
dobregożyciaczyteżdobrostanu(welfare)-dostarczałytakichdóbr
jakwystarczającepożywienie,bezpieczneschronienie,czyteżwłaśnie
opiekazdrowotna.
Pomiędzystanowiskiemczystolibertariańskimiwelfarystycznym
mieścisiękoncepcja,którauznajenietylkoprawokażdejjednostki
dowolnościwewłasnychdziałaniach,leczrównieżprawodoochrony
tejwolności.Takrozumianeprawodowolnościnakładabowiemna
odpowiedniądrugąstronę,wtymzwłaszczanapaństwo,takżeokre-
śloneobowiązkipozytywne:obowiązekchronieniakażdejosobyprzed
naruszającymijejwolnośćdziałaniami,któremogłybyjąspotkaćze
stronyinnych,amożetakżeobowiązekzapewnianiajejrekompen-
satyzatakiedziałania,którejużjązichstronyspotkały.Jakjuż
wspomniałem,topośredniestanowiskomożebyćalbobliższekoncep-
cjiczystolibertariańskiej,albobardziejzbliżonedowelfarystycznej,
zależnieodtego,jakszerokopojmujesięwnimpozytywnyobowiązek
ochronywolności.
Teogólnerozróżnienia,dotyczącekoncepcjiuprawnień,stosująsię
takżedoprawzwiązanychzezdrowiem.Jakopierwszeznichtrze-
bawymienićprawodosamegozdrowia.Nagrunciekoncepcjireduk-
cjonistycznejstanowionooprostuzbiorcząnazwędlauznawanych
czynnościowychprawzesferyzdrowia;nastanowiskudualistycznym
oznaczaraczejichwspólnąpodstawę,któramożebyćjeszczemniej
lubbardziejnośna,zależnieodtego,jakietoczynnościlubzachowa-
niazwiązanezezdrowiemsątraktowanejakoprzedmiotpraw,czy
teżskorelowanychznimiobowiązków.Zgodniezkoncepcjąskrajnie
jestpołączeniempewnejwolnościiprawadającegopodstawędoroszczeń.Jeżeliktoś,
pewienAmamoralneprawoczynićX,wówczasjestonnietylkoupoważnionydotego,
abyczynićX,jeżelisięnatozdecyduje-niemamoralnegoobowiązkunieczynićX
-lecztakżeczyniącXpodlegaochronie-innimająmoralnyobowiązeknieprzeszka-
dzaćmuwtyminiepowstrzymywaćgoodtego”,tamże,s.169).
