Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WŁODZIMIERZGALEWICZ
libertariańskąbędątotylkozachowanianegatywne,polegającena
nieprzeszkadzaniużadnejjednostcewdokonywaniuautonomicznych
(nawetjeżelinieracjonalnychlubteżnieetycznych
10
)decyzjidotyczą-
cychtego,czydbaćoswojąsprawnośćczyteżoniąniedbać,czyza-
pobiegaćchorobomczyniezapobiegać,czyleczyćsięczyteżnieleczyć
(czylinanienaruszaniuwolnościosobywjejwłasnychdziałaniach
związanychzezdrowiem),atakżenaniepodejmowaniuwbrewwoli
jednostkiżadnychczynnościwywierającychwpływnajejzdrowie
(czylinanienaruszaniujejwolnościodniepożądanychdziałańinnych
osób).Zgodniezkoncepcjąumiarkowanielibertariańskąoprócztych
negatywnychobowiązkówzwiązanychzezdrowiemnależyuznaćjesz-
czeobowiązekpozytywny,jakimjestobowiązekochronyprzeddzia-
łaniaminaruszającymijednąlubdrugąwolnośćwsferzezdrowia
11
.
Zgodniewreszciezkoncepcjąwelfarystycznądowymienionychpraw
związanychzezdrowiem-możnajeobjąćłącznąnazwąprawado
ochronyzdrowia-dochodzijeszczejednosporneuprawnienie:prawo
doopiekizdrowotnej.Stosunekdotegokontrowersyjnegoprawa-jak
zachwilępokażemy-jestjednymzczynnikówdecydującychowybo-
rzetegolubinnegosystemuopiekizdrowotnej.
II.Osystemachopiekizdrowotnej
ElisabethTelfer(1976)wyróżniacztery„możliwesystemy”-czy
raczejtypysystemów-opiekizdrowotnej:systemlaissez-faire,libe-
ralnyhumanitaryzm,liberalnysocjalizmiczystysocjalizm.
Systemlaissez-fairetomodelwolnorynkowy.Opiekęmedycznąpo-
zostawiasięwnimcałkowiciewsektorzeprywatnym.Ci,którychna
tostać,płacąsamizaswojeleczenie,bądźbezpośredniozwłasnejkie-
szeni,bądźzapośrednictwemtowarzystwubezpieczeniowych.Ludzie
biedniejsimogąwraziepotrzebyliczyćnajwyżejnapomocorganizacji
charytatywnych.Władzepaństwoweingerująwwolnyrynekusług
medycznychtylkowtakisposób,jakwinneprzedsięwzięciakomer-
cjalne:pilnującdotrzymywaniaumów,przeprowadzającprocesyood-
10JakargumentujeWaldron(1981),zachowaniezgodnezpewnymmoralnympra-
wem,czyli„uprawnione”,niemusibyćzachowaniemmoralniepoprawnym.Skoro
mamprawododecydowaniaowłasnymzdrowiu-dotroszczeniasięonielubnie-
troszczeniasięonie,zależnieodmojegowyboru-niktniepowinienmiprzeszkadzać
wpodejmowaniuautonomicznychdecyzji,dotyczącychmojegozdrowia;mamprawo
decydowaćomoimwłasnymzdrowiurównieżiwtedy,gdypodejmowaneprzezemnie
decyzjesąnierozsądnealboniemoralne.
11Por.Beauchamp,Faden(1979),s.120.
