Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
ANTROPOLOGIAIANTROPOMOTORYKA–wybórzagadnień
103030Ekologiażywienia
Liczneczynnikiregulujązapotrzebowaniepokarmoweczłowieka.Zależąoneodwie-
ku,płci,wielkościciała,rodzajupracy,poryroku,porydoby,klimatu.Uzyskanazpoży-
wieniaenergiajestniezbędnadlafunkcjonowaniaustroju,awięcdziałaniamięśni,za-
chowaniastałejciepłotyciała,pracyumysłowejdlareprodukcjiirozwojuosobniczego.
Wczasiesnudorosłychwydatekenergetycznywynosiok.70kcal/godz.adzieciok.40-60
kcal/godz.Lekkieformypracyumysłowejpowodująmaływydatekenergetycznyszacowa-
nynaok.2300-2400kcalumężczyzni1900-2100kcalukobiet.Wydatekenergetycznyma
swojąspecyfikęzawodową,stanowiącokryteriachpodziałupracynalekką,średniociężką,
ciężką,ibardzociężkądlaktórejwydatekenergetycznymożedochodzićdo4800kcal.
Wartośćtaprzezosobytrenującebywaznacznieprzekroczona.
Wewnątrzustrojowaprzemianamateriiwymagauzupełnieńsubstancjamienerge-
tycznymiznajdującymisięwpożywieniu.Stądskładpożywieniapowinienuwzględ-
niaćaktualnezapotrzebowanieorganizmu.Pożywieniepowinnomiećokreślonąwar-
tośćenergetycznąiodżywcza(biologiczną)-rodzajiilośćokreślonychskładników.
Ilośćenergiizawartejwpożywieniuszacujesięzeskładników,jakimisą:węglowodany,
tłuszczeibiałka.Wokresierozwojuprogresywnegowartośćenergetycznapożywie-
niamusibyćwyższaniżwwiekudorosłym,gdyniezachodząjużprocesywzrastania.
Sumarycznieprawidłowawartośćenergetycznąorganizmotrzymuje,spożywając10-
15%białkaido40%tłuszczów,gdyok.50%przypadanawęglowodany.Ilośćtłusz-
czówpookresiedojrzewaniaograniczasiędook.35%nakorzyśćwęglowodanów.
Zakłóceniaodżywianiawywołują:
▪niedożywienie-obniżenieracjipożywienia,
▪przekarmienie-dostarczanienadmiernejilościpożywieniawstosunkudowy-
datkuenergetycznego,
▪niedoboryjakościoweprzyzachowanymstanieilościpożywienia,
▪niedoboryjednychinadmiaryinnychskładników.
Zapotrzebowanienaposzczególneskładnikiodżywczewynikaz:
▪podstawowejprzemianymateriiniezbędnejdlaprzebieguprocesówżyciowych,
▪charakterupracyukładypokarmowego,
▪wydatkiemenergetycznymzwiązanymzaktywnościąfizyczną.
Wróżnychwarunkachklimatycznych(m.in.wporachroku)zapotrzebowaniena
kaloriejestróżneiróżnesąsposobydietetycznezaspakajaniatychpotrzeb(różny
udziałtłuszczów,białek,węglowodanów).Istniejąreligijnezakazyspożywaniamięsa,
np.wIndiach,lubokreślonychgatunkówzwierząt,np.wIzraelu.Rozwójcywilizacji,eli-
minującwysiłekfizyczne,aktywnośćruchową,wkrajachowysokimpoziomiegospo-
darczympowodujewzrostotyłości.Wynikatozmałychzmiantradycjiżywieniowych
idużychmożliwościzaspakajaniałaknienia.Otyłośćczęstszajestumężczyzn,różnicuje
teżsylwetkiróżnychgrupzawodowych,np.kierowców,kucharzy,rzeźnikówpiekarzy,
marynarzy,śpiewaków,urzędników.Otyłośćstanowipodstawęlicznychchoróbme-
tabolicznych,np.cukrzycy,choróbukładukrążenia,wadpostawy,żylaków,chiperlipi-
demii,nadciśnieniatętniczego,miażdżycynaczyń,osteoporozy.Silnieotłuszczająco
