Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Podstawowepojęciazzakresuekologiiczłowieka
13
ślinnejizwierzęcej.Ogólniepodkreślasiędobrezdrowieidługowiecznośćludzitego
okresu.WspółcześnietentypgospodarkistanowireliktwśródplemionAfryki-Pigmeje
zdżungliAfrykiCentralnej,plemionaHadzazTanzanii,BuszmenówczyHotentotówży-
jącychnaobrzeżachpustyniKalahari.WAzjinaobszarachpokrytychlodemiśniegiem
gospodarkętrochępodobnąprowadziłyliczneplemiona,np.Czukcze,Eskimosi.Inwen-
tarztychgrupbyłubogi,dobrystanzdrowiawynikałtakzróżnorodnościpokarmowej,
jakibrakuchoróbodzwierzęcychczyepidemii-rzadkiekontaktymiędzygrupowe.
Dośćpodobnewskutkachbyłokopieniactwoiuprawaogródkowa,czylitzw.rol-
nictwoleśne,któredominowałom.in.wśródIndianAmerykiPołudniowej(Amazonia)
czywśródczęściludnościAfryki.Tenrodzajgospodarkiteżniewnosiłniczegonowego
wrelacjachześrodowiskiem.
Pasterstwobyłoefektywniejsząformągospodarowanianiżzbieractwo,łowiec-
twoczykopieniactwo.Bazowałoononahodowlidużychstad,dużychzwierząt,wypa-
sanychnaobszarachnienadającychsiępoduprawyrolne.Dodziśdzielionoetnicznie
ipolityczneAfrykę.MasajowiezKeniiiTanzanii,plemionaTutsi,WatusiczyBeduini
Afrykipółnocnej,jakrównieżwAzjiTadżycy,Kazachowie,Mongołowieczynapółnocy
Ewenkowie.WEuropieenklawątakąjestLaponia.
103020Etaprozwojurolnictwa
Jużok.20tys.lattemuwdolinieNilustosowanouprawytrawdlapozyskaniaziarna.
Umiejętnośćuprawyroślinwdalszymefekcieudomowieniazwierzątuniezależniało
człowiekaodwahańzasobówpokarmowychwróżnychrejonach.Uprawaziemiiho-
dowlabyłyolbrzymimskokiemcywilizacyjnym,zmieniającymrelacjeześrodowiskiem,
którezaczętozmieniaćcelowo.Rozpocząłsięprocesstopniowychprzeobrażeńeko-
systemów.Wokresietym,zwanymneolitem,szacowanymnaponad10tys.latp.n.e.
udomowionoowce,kozy,bydło,świnie,psy.Azjawprowadziłauprawęryżu,Ameryka
kukurydzy,ziemniaków,pomidorów.Szczególnymicentramirolniczymistałysiędoli-
nywielkichrzek;Indusu,Gangesu,TygrysuiEufratu,Nilu,wEuropienp.Dunaju.Roz-
wójrolnictwatorozwójprzechowalnictwaproduktów,bogaceniesię,powstawanie
miast,wzrostprzyrostunaturalnego,pojawieniesięstratyfikacjispołecznej,centrów
władzy,wojowników.Wzrastaagresjamiędzygrupowa,wyprawyłupieżcze,substytuty
mlekaludzkiego-mlekozwierząt,mąkaitp.-sprzyjająm.in.wzrostowipłodności.
Wokresietympojawiająsięchorobyodzwierzęce,robaczyce,niedoboryjakościowe
diety,pojawiająsięwielkieepidemie,spadaprzeciętnetrwanieżycia,obniżasięwyso-
kośćciałaludzi.Etapuprzemysłowienia,pojawieniasięspołeczeństwzindustrializowa-
nychprzypadanaXVIIIw.Masowaprodukcjadóbrdlaaminowegoodbiorcy,wykorzy-
stywanienowychźródełenergii,węgielkamienny,ropa,gazizwiązaneznimiwyna-
lazkiwpływająnaprzemianęstrukturspołecznychiformdziałalnościludzkiej.Pojawia
siękapitalista,proletariusz.Końcowymokresemtegoetapujestwykorzystanieenergii
atomowej.Obecnieżyjemywokresiepostindustrialnym,wokresieinformatycznym
związanymzrozwojemnaukiijejzastosowań.Jednocześnienaniespotykanądotąd
skalęczłowiekingerujewśrodowisko.
