Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Antropologiajakonauka
21
kultury,organizacjispołecznej.Wbadaniachzwiązkówzachodzącychmiędzyczło-
wiekiemaprzyrodąmamiejscedeterminizmgeograficzny.UczennicaBoasaRuthF.
Benedictbyłaczołowymprzedstawicielemetnopsychologicznejodmianytegokie-
runku.Wyrażałapogląd,żewzorcekulturoweopartenaideidominującej(czynnik
kierujący)sąspecyficznącechągrupnarodowychiplemiennychstanowiącHduch
kultury”
.Jejzdaniem,antropologtobadacznietylkoróżnorodnościkulturowej,ale
przedewszystkimodmienności,rozmaitościformżycialudzkiegoizwiązkówmiędzy
nimi.Wśródcechbiologicznych,stanowiącychowłaściwościachgatunku,antropolo-
gięinteresujątezwłaszcza,któresązwiązanezrozwojemżyciakulturowegoczłowie-
ka.Różnicekulturoweniewiążąsięzczynnikamirasowymi,cosugerująkoncepcje
rasistowskie,alewpływająnakształtowaniesięcechbiologicznychludzi,wtymrów-
nieżcechrasowych.RalphLinton(1974)definiowałkulturęjakoukładwyuczonych
zachowańiichrezultatów,którychelementyskładowesąwspólnedlaczłonkówda-
negospołeczeństwa,iktóresąprzekazywanewjegoobrębie.Dużywkładwrozwój
antropologiikulturowejwniósłAlfredL.Kroeber,znanym.in.zopracowaniaAnthro-
pologytoday(1953).Wedługniegokulturastanowizespółwzorówmyślenia,odczu-
waniaireagowaniaprzekazywanyprzezsymboleawyrażanyprzezwytworymate-
rialne.Jestonaelementemprzystosowaniadootoczenia,dlapozyskaniaśrodkówdo
twórczejekspansjiwnajbardziejskrajnewarunkiśrodowiskaprzyrodniczego.Warun-
kiemiczynnikiemładukulturowegoiharmoniijestśrodowiskoprzyrodnicze.John
Steward(1976)sformułowałteorięekologiikulturowej.Człowiekwkraczanascenę
ekologicznąnietylkojakoorganizm,któryjestpowiązanyzinnymiorganizmamize
względunaichcechyfizyczne,alewprowadzaponadorganizmalnyczynnikkultury.
Czynniktenpodlegawpływomcałejstrukturyżyciainaniewpływa.Ekologiakul-
turowazwracauwagęnatecechy,któresąnajbardziejzwiązanezwykorzystaniem
środowiskawsposóbokreślonyprzezkulturę.Ekologiakulturowabadazwiązkimię-
dzynaturą(klimat,ukształtowanieterenu,fora,fauna,zasobynaturalne)akulturą
(technika,ekonomia,organizacjaspołeczna,ideologia).Jesttonaukaoczynnikach
wpływającychnaśrodowiskoiczłowieka,naprzemianyzachodzącewekosystemach
(naukaoczynnikachkulturowych,którezmieniająnormybiologiczneekosystemów
iczłowieka).PewienwkładwtenkierunekbadańwniósłNapoleonWolański.Wzakre-
sieantropologiikulturowejzaznaczyliswąobecnośćinniantropolodzyfizyczni-Jan
CzekanowskiwzakresieafrykanistykiibadańetnogenezyczyAndrzejWierciński,któ-
rywniósłwkładistotnydlaantropologiifizycznej,etnicznejwteoretyczneproblemy
ewolucjibiokulturowejczłowiekaiwkwestieantropologiireligiiimagii.
Antropologiakultury
WojciechBursztapyta:„Cóżtozadziedzinawiedzy,któraokreślasięjakoantropolo-
giakultury?Istniejeantropologiakulturowa,antropologiaspołeczna,etnologia,nie-
mieckaVölkerkunde,anawetetnografia,aleantropologiakultury?”
.Rzeczywiścienie
znajdujemynaświecieinstytucji,departamentuczymuzeum,którebymiałowswej
nazwiepodobnesformułowanie.Jednocześniepiszesięoantropologicznejkoncepcji
