Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Antropologiapraktykjęzykowych:wprowadzenie
39
Taorientacjaobiektywizująca–nieuchronnaikluczowawdociekaniach
naukowych–powinnajednakpodlegaćdalekoidącejkontroli,którąBour-
dieuokreślajakonobiektywizacjędystansuobiektywizującego”.Odrzucającna
wstępieto,coewidentniezniekształcaobrazpraktyk–cojestzaprzeczeniem
ichducha,jakchoćbyujęciesystemowe–badaczpowinienwydobywaćnajaw
ipoddawaćkrytycznemuoglądowiwszystkienkategoriemyśli,percepcjiisza-
cowania”,którezapośredniczająiorganizująjegopodejście:odnarzędzinaj-
bardziejszczegółowychdouogólnieńwłaściwychnrozumowiteoretycznemu”89.
Wpostępowaniutymniechodzioeliminacjęwykrytychzapośredniczeń,tylko
ozdobycieświadomości,jakichoperacjiorganizującychpoznanie–koniecznych
iużytecznychdlapoznanianaukowego–dokonujesięzaichsprawą.Parafrazu-
jącWittgensteina:chodziouzmysłowieniesobie,przezjakieokularypatrzysię
naświat–niepoto,byjezdjąć,alepoto,byskupićwzroknasamychszkłach
izidentyfikowaćichparametry,którestająsięczynnikamidecydującymiokon-
strukcjipowstającegodziękinimobrazu.
Nienależy,rzeczjasna,przytympozwolić,bykontrolapunktuwidzenia
przyjmowanegowbadaniuwzięłagóręnadsamymbadaniem,bowówczas–
podobniejak,paradoksalnie,wprzypadkubadanianprzeoczającegoobiektywi-
zacjępunktuwidzenia”–rezultatembędziesamtenpunktwidzenia90;takoto
nadmiernyrygoryzmmożezbiegaćsięwswoichefektachznaiwnościąepiste-
mologiczną.Należywięcraczejkontrolętęprowadzićkontrapunktyczniewo-
becsamegoprocesupoznania,dążącdouzyskaniadwuogniskowościspojrzenia:
jednoczesnegoczymożeraczejnaprzemiennegoskupianiaostrościnaobserwo-
wanejrzeczywistościinasoczewkach,poprzezktóresięjąobserwuje.nWten
sposób–konkludujeBourdieu–staniesięmożliweprawdziweuczonepoznanie
praktykiipraktycznegosposobupoznania”91.
Możesięwydawać,żeproponowanaprzezBourdieunkrytycznarefleksja
natematograniczeńuczonegopojmowania”92bliskajestorientacjirefleksyjnej
wantropologii.Irzeczywiście,generalnypunktwyjściajesttuwspólny:wobu
przypadkachpodejmujesięwpierwszymkrokupróbęzbadaniazałożeń,sposo-
bówiinstrumentówbadania.Kolejnekrokiprowadząjużjednakwodmiennych
kierunkach.Refleksyjnośćantropologicznaopierasięzasadniczonaprzekona-
niu,żeuwarunkowaniapoznaniamającharakterkulturowy,historycznyiide-
ologiczny,awięczteoretycznegopunktuwidzeniaprzygodny,cooznacza,że
stająnaprzeszkodziezbliżeniudobadanychidlategonależałobyjeeliminować.
Tymczasemcelemnobiektywizacjidystansuobiektywizującego”niejestbynaj-
mniejcałościowenoczyszczenie”podmiotupoznającegozewszystkiego,cowy-
89Tamże,s.29.
90Zob.tamże,s.41,przyp.10.
91Tamże,s.38.
92Tamże,s.39.
