Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
MariolaFlis
wierzył,iżsednoantropologiitkwiwprzekonaniu,żepoznanieinnejkultury,
jakkolwiekprymitywnej,niesiewsobiejakąśistotnąwartośćdlakulturyZa-
chodu,żemożebyćpozytywnymelementemeuropejskiejsamowiedzy.Lévi-
-Strausszaśwtoniewierzył.
AutoraSmutkutropików-podobniejakantropologówewolucjonistów-
niefascynowałozróżnicowaniekulturowe,alepodobieństwaiDniezmienniki”
wżyciuspołecznym,czyliuniwersalia.Jednymztychniezmiennikówjest
myśleniemityczne,czyliDmyślnieoswojona”,którąKołakowskinazwałstałą
obecnościąmituwkulturze.Obajwierzyliwto,żemyśleniejestnałogowo
strukturalistyczne.Poprostumyślimypojęciami,któresąwrelacjisymetrii
przeciwieństw.WOpowieściorysiu,którajestsynteząbadańmitówamerin-
diańskich,autorstawiatezęodualistycznejkoncepcjiprzyrody,przyczym
indiańskidualizmniejesttożsamyzheglowskimdualizmemtezyiantytezy.
Wtymindiańskimdualizmiedwieczęścinigdyniesąrówne,nigdynieznajdują
sięwstanierównowagi,dlategoteżmożemymówićosilnychisłabych.Być
możetenindiańskidualizmjestodpowiedzialnyzato,żedwadzieściatysięcy
uzbrojonychInkówstałojaksparaliżowanychnawidokstusześćdziesięciu
Hiszpanów,aAztekowiepadlinatwarzprzedCortezem.
Lévi-StrausswrozmowiezAntoinemdeGaudemaremformułujetezę,
żezależnieodepokimyślmitycznaodgrywaróżnerole,alezawszejestnie-
zastąpiona,amitymajątwardyżywot:wracajątam,gdzieichsięnajmniej
spodziewamy,czylimówiącjęzykiemteoretykakulturyeuropejskiej-Leszka
Kołakowskiego-mitysąstaleobecnewkażdejkulturze.WMyślinieoswojonej
opublikowanejwroku1962Lévi-Straussdowodził,żeniemanicabsurdalnego
wstwierdzeniu,żeświatjestabsurdalny,azakategoriamiDmy”iDsens”mamy
Dnicość”iDbezsens”.TymsamymprzyznałracjęegzystencjaliścieSartre’owi,
którywpracyBytiNicośćpisał,żebytjestprzejawemnicości.Azgodniezpo-
glądamiBenedyktaSpinozyczaspojętyjakonastępstwozdarzeńjestefektem
niedoskonałościnaszychzmysłów.Istniejewieczneteraz,copotwierdzarolę
mitujakonarzędziadounieruchamianiaczasuwłaśnie.
WrozdzialeDWiedzakonkretu”wMyślinieoswojonejczytamy,żetopo-
trzebaporządkuleżyupodstawmyślenia,aDczłowiekzabrałsięnajpierwdo
rzeczynajtrudniejszej,systematyzacjinapoziomiedanychbezpośredniopo-
strzegalnychzmysłami,odczegonauka(wiedza)długostroniła”(Lévi-Strauss
1969,s.23).Tencytatlegitymujeprzekonanieautora,żewgruncierzeczy
jestonkantystą-niekonieczniedlatego,żepodobniejakImmanuelaKanta
intrygowałogoto,coDwspólnewszystkimludziom”,aledlatego,żepodob-
niejakautorKrytykiczystegorozumu,tocowspólne,ulokowałwświadomości
transcendentalnejinazwałjąDnieuświadomionąstrukturą”,leżącąupod-
stawkażdejinstytucjiikażdegoobyczaju.ErnestGellnerbłyskotliwieokreślił
tęnieświadomąstrukturęjakoDstałejądrokulturowe,generująceprzejawy
kulturowe”(Gellner1995,s.12).Widaćwyraźnie,żemetodastrukturalna
wantropologiispołecznejtonowysposóbuzasadnieniateoretycznegostarej
ewolucjonistycznejtezyotożsamościludzkiejnatury.
