Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
RozdziałI
chyleniemramionwkształtliteryuC”wkierunkuprzeciwnymdokierunku
napinaniałuku.Pozwalałoto,jużwmomencienałożeniacięciwy,aprzedna-
pięciemłuku,nanagromadzeniewnimznacznejenergiipotencjalnej.Scytyj-
skiełukirefleksyjnemiałydośćdużyzasięg,alenadawałysiędozwalczania
słaboopancerzonychcelów,ponieważpozwalałynaużyciejedynielekkich
strzał,którewpływałyteżnegatywnienaichcelność.Wzwiązkuztymwypra-
cowanoformędrugą,łukretrofleksyjny.Nieróżniłsięonznacznieodtradycyj-
negołukurefleksyjnego,zaopatrzonogojednakwznajdującesięnaobukoń-
cachsztywne,kościaneokładzinyułatwiającenapinaniełuku.Zabiegtaki
umożliwiałwykorzystaniecięższychstrzałizwiększeniesiłypenetracji.Broń
taznajdowałasięnawyposażeniuPartówbyćmożejużwIIw.p.n.e.,Rzymia-
niezaśwykorzystywalijąodkońcaIwiekun.e.Jakwskazujechociażbyrelacja
Plutarchałukretrofleksyjnyprzystosunkowoniewielkiejodległościodcelu
(30-50metrów)osiągałimponującąsiłępenetracji–przebijającrzymskietar-
czeikolczugi32.
Obokłukukompozytowegoistniałyrównieżzwykłełuki,wcałościwykona-
nezdrewna,wykorzystywanewmyślistwieorazniecobardziejskomplikowa-
ne,wzmacnianeklejem,któryzapobiegaćmiałłamaniusiębroni.Zasadniczą
wadąłukudrewnianegojestto,iżstosunkowotrudnogonapiąć,zaśnawetnie-
wielkaróżnicawstopniunapięciaznaczniewpływanaszybkośćlotustrzały.
Większąsiłęrażeniaosiągnąćmożnapoprzezwydłużeniełuku,jednaktaprak-
tykaprzynosizadawalającerezultatydopieroprzyłuczysku,któregodługość
wynosiokoło180centymetrów.Ponadtołukkompozytowywprzeciwieństwie
dołukudrewnianegoznacznielepiejznosiłdługienapięcie,wynikłeznałożenia
nańcięciwy.Mógłzatembyćzpowodzeniemstosowanywtokudługichkampa-
nii,auzbrojonywniegołucznikpotrzebowałmniejczasunaosiągnięciepełnej
gotowościbojowej.Byłotoszczególnieważnewprzypadkunagłegoatakunie-
przyjaciela.Cięciwęłukuwykonywanonajczęściejzeskręconychjelitzwierzę-
cych,cozapewniałojejniewielkąrozciągliwość(około1milimetrana160cen-
tymetrówdługości)33.
Zasięgrefleksyjnegołukukompozytowegookreślanyjestwróżnychprze-
działach.Zależytoodwielkościbroniisposobujejwykonania.Szacujesię,że
największąefektywnośćstrzałumożnabyłoosiągnąćnaodległość100-137
metrów,zasięgmaksymalnyoscylujezaśwgranicach229metrów.Współcze-
snedoświadczeniazkrótkimiłukamirefleksyjnymiwskazują,iżmogąonewy-
strzelićstrzałęnaodległośćwiększąniżpodanapowyżej,wymagatojednak
starannegoprocesuprodukcjiikonserwacjiłuku.Wkontakciezwilgociąza-
sięgiskutecznośćspadajądrastycznie.Większadalekosiężnośćwymagateż
użyciaodpowiedniegorodzajułukuilekkichstrzał,conegatywnieodbijasię
nasilepenetracji.Doświadczonyłucznik,mającyzasobąkilkalatpraktyki,był
32M.A.Woźniak,ArmiestarożytnejPersji.OdpowstaniapaństwaAchemenidówdoupadkuimperium
sasanidzkiego,Zabrze2010,s.147-149;158-169;S.Hornblower,op.cit.,121-122;Plutarch,Krassus,
24-25.
33R.Miller,E.McEwen,C.Bergman,ExperimentalApproachestoAncientnearEasternArchery,[w:]
uWorldArchaeology”,vol.18,no.2(1986),s.179-182i185.
