Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI
(łać.hasta–włócznia)którzywtymsamymokresieużywalikrótkichmieczy,
wcześniejstosowaliwłócznie.PrawdopodobniejeszczewczasachwojnyzPyr-
rusem,abyćmożeiIwojnypunickiejwszyscylegioniściuzbrojenibyliwten
rodzajbroni36.
WczasachPolibiuszaciężkozbrojnychlegionistówdzielononatrzygrupy:
hastati,principesitriarii(ilustr.3).Liczbahastatiiprincipesprzypadającychna
legionbyłajednakowaiwynosiłapo1200żołnierzy,triariibyłozaśopołowę
mniej(ilustr.3).Każdaztrzechgruptworzyłaosobnąlinięwramachformacji
legionu,akażdąznichdzielononadziesięćmanipułów,któreskładałysię
zdwóchcenturii37.
Uzbrojenieochronnebyłowsporejmierzeindywidualnąkwestiąkażdego
legionisty,jakożesamimusielizapewnićsobieekwipunek.Istniałokilkaty-
pówpancerzyużywanychwarmiirzymskiej.Najtańszyminajprostszymwwy-
konaniubyłpektorał,czylimetalowapłytkanoszonanaklatcepiersiowejiple-
cachzapewniającapodstawowąochronę.Dużąpopularnościąpośródzamoż-
niejszychlegionistówcieszyłasiękolczuga(loricahamata).Jakmożemyzoba-
czyćnapochodzącymzIwp.n.e.ołtarzuGnejuszaDomicjuszaAhenobarbusa
kolczugibyłyniewielekrótszeodtunik,zasłaniałyzatemprawiecałeuda.Za
najdroższyinajbardziejwyszukanypancerzuchodziłkirys,czylimetalowa
zbrojawyrzeźbionanawzórmuskularnejklatkipiersiowej.Głowęchronił
hełmtypuetrusko-korynckiego,bądźmniejzdobnyMontefortino.Tymcoczy-
niłozlegionistyżołnierzaciężkozbrojnegozdolnegodowalkiwzwarciu,była
przedewszystkimduża,owalnatarcza(scutum).Współczesneichrekonstruk-
cjeosiągająwagęnawetdodziesięciukilogramów.Wynikatozdośćdużego
rozmiarutarczy,dziękiktóremuumożliwiałaonaochronęciałaodpodbródka
ażpogoleń38.
Głównąbroniąhastatiiprincipesprzeznaczonądowalkiwzwarciubyłkrót-
kimiecz,najczęściejutożsamianyztypemmieczahiszpańskiego(gladiushi-
spaniensis).Prawdopodobniebrońtaupowszechniłasięjednakdopierowraz
zpierwsząbądźdrugąwojnąpunicką.Wcześniejzapewneużywanoinnego
rodzajumieczyiwłóczni.Włóczniabyłabroniązarezerwowanądlatrzeciejli-
niiżołnierzy,czylitriarii39.Dwiepierwszeliniewyposażonowbrońmiotaną
(pilum),opisowiktórejnależypoświęcićniecowięcejmiejsca.Pilumtorodzaj
ciężkiegooszczepuskładającysięzdrzewca(długiegonaokoło1,2m)iprzy-
mocowanegodoniegożeleźca(ok.60cmdługości).Maksymalnyzasięg,na
36OprincipesM.Carry,H.H.Scullar,DziejeRzymu,t.1,Warszawa1992,s.176.Natematzmian
wformacjachhastatiiprincipes,orazwykorzystaniawłóczniprzezteformacjeJ.E.Lendon,op.cit.,
s.182-183.
37A.Goldsworthy,op.cit.,s.26-28;Polibiusz,VI,21;D.Gazda,Armieświataantycznego.Republika
RzymskaiKartagińczycy,Warszawa2006,s.26inn;R.E.Dupuy,T.N.Dupuy,Historiawojskowości.
Starożytność-średniowiecze,Warszawa1999,s.68-71;M.Pusch,DieRömer.PolitikmitLegionen,
München1977,s.24-27.
38A.Goldsworthy,op.cit.,s.29-31;Polibiusz,VI,22-25.Legioniściczasemnosiliteżnagolenice,
zadowalalisięprzytymjedną,chroniącąlewąnogę,którążołnierzwpostawiebojowejwysuwałdo
przodu,przezcobyłabardziejnarażonanaciosy.
39A.Goldsworthy,op.cit.,s.29-31;Polibiusz,VI,22-25.
