Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Miałonbyćwreszcienauczycielemdwóchmówców:LizjaszaiIzokrate-
sa
11.Oilewprzypadkutegoostatniego(ur.w436p.n.e.)trudnodaćwiarę
temustwierdzeniu,toLizjasz—jeśliwziąćpoduwagęzarównoczasy,
wktórychżył,jakijegosycylijskiepochodzenieorazzwiązkizWielkąGre-
cją—istotniemógłjeszczezdobywaćpierwszeretoryczneszlifywłaśnie
uTeisiasa.JegonaukiprzekazanezostaływsporządzonymprzezArystote-
lesakompendiumwcześniejszychtraktatówretorycznych,tzw.synagōgē
technōn
12.ZarównoKoraksowi,jakiTeisiasowiprzypisywanoteżwpro-
wadzenietechnikiargumentacjiwoparciuozasadęprawdopodobień-
stwa(eikos)
13
.GorgiaszzLeontinojwreszcie—lepiejznany
jakojedenznajwybitniejszychsofistów,któregonawetSokrates(albo
raczej:PlatońskiSokrates)darzyłszacunkiem—inaczejniżpozostali
dwajpionierzyretorykipozostawiłposobiepokaźnefragmentyswojej
twórczości.Prawdopodobnienienapisałonnigdyteoretycznegostudium
poświęconegoretoryce,choćniewątpliwie,podobniejakKoraksiTeisias,
uczył—zasowitewynagrodzenie
14—jejzasad.Oiletamtymprzypisać
możnaustanowieniegatunkowychcechrządzącychmowamidoradczy-
mi(Koraks)isądowymi(Teisias),zainteresowaniaGorgiasza—naile
możnawnioskowaćzzachowanychpism—koncentrowałysięnatrzecim,
ostatnimrodzajuretoryki,zwanymngatunkiempopisowym”(genosepidei-
ktikon);donaszychczasówzachowałysiędwiejegomowyreprezentujące
tenwłaśnierodzaj:PochwałaHelenyiObronaPalamedesa,atakżemniej
lubbardziejpokaźnefragmentykilkuinnych
15
.Nieoznaczatojednak,
żenieparałsięrównieżinnymigatunkamiretorycznymi.Towłaśnieon
wydelegowanyzostałdoAtenzLeontinojwpierwszychlatachwojnype-
loponeskiejwoficjalnymposelstwiezprośbąosojuszipomocprzeciwko
11
Lizjasz:[Plu.]Vitaeś835d(wzmiankawDHLys.1toemendacja);Izokrates:
[Plu.]Vitaeś836f;DHIsocr.1;zob.jednakRoisman—Worthington—WaterfieLD
2015:143.
12Cic.Deinv.2.6;nt.synagōgētechnōnzob.DougLas1955;por.teżKenneDy20072:
293—304.
13Por.Ar.Rh.1402a(Koraks);Pl.Phaedr.327a—c(Teisias);por.KenneDy1963:60;
CoLe1991:71—73;Gagarin2007:31.
14Miałatobyćniebagatelnakwotastumin;por.D.S.12.53.2
15
PochwałaHeleny:F11D—K;ObronaPalamedesa:F11aD—K;Mowapo-
grzebowa:F5a—5bD—K;Mowaolimpijska:F7—8D—K;Mowapytyjska:F9(testi-
monium);PochwałaElejczyków:F10D—K;dwiepierwszedostępnesąpolskie-
muczytelnikowiwprzekładzieZ.Nerczuka,odpowiednio:StudiaAntyczne
iMediewistyczne10(2012),17—36;StudiaAntyczneiMediewistyczne11(2013),
3—22.
RETORYKAiPRAWOWSTAROŻYTNYCHATENACH
11
