Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
RetorykaiprawowstarożytnychAtenach
1.Początkiretorykigreckiej
Początkigreckiejretoryki
1
sięgająpołowy
V
wieku,niewAtenach,jak
możnabyłobyoczekiwać,lecznaSycylii,wSyrakuzach.Tamwłaśnie,
poupadkuTrazybulosa,ostatniegotyranazdynastiiDeinomenidów(do
którejnależelirządzącyprzednimjegobraciaGeloniHieron),iustano-
wieniudemokracji(466p.n.e.)
2
,umiejętnośćprzekonywaniawspółoby
-
watelipodczaszgromadzeńidochodzeniaswoichracjiwsądzieokazała
siędyspozycjąnaderpożądaną;przedewszystkimjednakzyskałaona
samoświadomość,jakosztuka—sztukaprzekonywania—opartana
konkretnychzasadachiwytycznych,którewtedywłaśnieporazpierw-
szymiałyzostaćusystematyzowanedopostacimożliwejdonauczania—
iprzekazywaniazpokolenianapokolenie.WtymczasiewAtenach,gdzie
demokracjapanowałajużniemalpółwieku(choćwciążskrępowana
ograniczeniamiklasowymiibyćmożedominującymautorytetemary-
stokratycznegogremiumAreopagu),umiejętnośćprzemawiania—choć
niezwykleistotnazarównonaZgromadzeniu,jakiwsądzieludowym—
pozostawaławciążdomenąnamatorów”,kwestiątalentu,indywidual-
negodoświadczeniaipraktyki.Ipozostaćmiałaprzezcałenastępne
pokolenie.
1Podstawowymsystematycznymopracowaniemhistoriigreckiejretorykijestwciąż
KenneDy1963;charakteruzupełniającymazbióresejówpoświęconychtemuzagadnieniu
wWorthington2007;zob.teżUsher1999(któryograniczasięwyłączniedomówców
atyckich).
2
Nt.tyraniiDejnomenidów,ichupadku(466p.n.e.)orazustanowieniademokracji
pookresiewojnydomowej(460p.n.e.)zob.Evans2016:19—78.
9
