Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
JacekSzczepaniak
Wiadomości-wodróżnieniuodkomentarzy-niesątekstamiwyrażają-
cymiopinie,czyliwartościującymiwsposóbbezpośredni.Ichpotencjalna
aksjologizacjalubperswazyjnośćniemożezatembyćrealizowanazapomocą
konwencjonalnychstrategiistosowanychwceluuzyskaniaakceptacjibądź
odrzuceniaobiektuwartościowania.
Poszczególnetekstyinformacyjnemożnapostrzegaćjakoelementyskłado-
we,ogniwastrategicznegoukierunkowaniacałegoprzekazuinformacyjnego
(por.Läzer,1994:124).Wzwiązkuztymrealizacjapewnychglobalnych
strategii(makrostrategii)możerozciągaćsięnawieletekstówlubkompleksów
tekstowych,adokonaćsięnp.zapomocąodpowiedniegodoborutematów,ich
rozmieszczeniaiopracowania.
TekstyprzekazuinformacyjnegowgazecienBILD”1(wdalszejczęści-BZ)
wznikomymstopniuspełniająwymaganiaformalnestawianetemugatunkowi.
Sąraczejformamimieszanymi,kompilacjamiklasycznych,standardowych
wiadomości,doniesieńikomentarzy,awięcswegorodzajuhybrydami.Fun-
damentalnazasadadziennikarstwainformacyjnego,tj.rozgraniczeniemiędzy
informacją,opiniąaperswazją,nieznajdujetuprawieżadnegozastosowania.
Wartościowaniejakodziałaniejęzykowe
Wpotocznymrozumieniuwartościowaniejestprocesemstosunkowopro-
stym.Wartościowaćznaczytyle,cookreślaćwartośćczegoślubkogoś,oceniać
wedługustalonychkryteriówjakościlubważności.Bogataliteraturaprzedmiotu
dostarczajednakwieludowodównato,żewartościowanienależyzaliczyćdo
zjawiskheterogenicznych,kompleksowychiwielowymiarowych.Procesu
wartościowanianiedasięzawęzićlitylkodozrealizowanegozapomocąjęzyka
przypisaniadanemuobiektowiokreślonejwartości.Wartościowaniejestmental-
nąoperacją,którastosunkoworzadkozostajeeksplicytniezwerbalizowana.
Jednązwielupróbeksplikacjilingwistycznierelewantnegopojęciawartościo-
waniastanowimodelwypracowanyprzezniemieckiegolingwistęS.F.Sagera.
Wychodzionzzałożenia,żekomunikator(osobabiorącaudziałwakciekomu-
nikacyjnym)zajmujewobecdanegoobiektu(przedmiotu,osoby,zdarzeniaitp.)
określonestanowisko/określonąpostawę,tzw.dyspozycjępreferencyjną(por.
Sager,1982:40),którąmożnaprzyporządkowaćnaskaliplus-minus(pozytyw-
ny-negatywny)lubktórapodlegaskalizacji.Poprzezświadomeispecyficzne
przypisanieokreślonejwartości,któreznajdujeswójwyrazwjęzykowymakcie
1
nBILD-Zeitung”jestniemieckągazetąbulwarową,wydawanąod1952rokuprzezkoncern
AxelSpringerVerlag,któracodziennietrafiadook.5milionówczytelników.
