Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
JacekSzczepaniak
składowyminnychczynnościjęzykowychjaknp.pytanie,stwierdzanieczy
teżinformowanie.Wtakimprzypadkupartycypujeonowpropozycjidanego
działaniajęzykowego.
ZaLäzerem(1994)wyróżniamdwatypyrealizacjidziałańwartościują-
cych:
1.elementarnetypywartościowania,którerealizowanesąwtekściewobrębie
izapomocąposzczególnychwypowiedzeńzdaniowych;
2.kompleksowetypywartościowania,które-częstopozostającwukryciu
-realizowanesąnabaziepowiązańtekstowych,jakipoprzezstruktury
tekstoweiintertekstowe(por.Läzer,1994:132).
Wartościowanie-wszczególnościwartościowanieimplicytne-wtekstach
informacyjnychBZwiążesięzpojęciemperswazji/perswazyjnościjakosekun-
darnejfunkcjikomunikacyjnej.Perswazjatorodzajdziałaniastrategicznegosta-
wiającegosobiezacelwpływnaukształtowanieopiniiodbiorcy,bądźteżzmianę
istniejącegopoglądunazgodnyzintencjąnadawcy.Działaniaperswazyjnemogą
takżezmierzaćdowyzwoleniaurecypientaoczekiwanychreakcji.Perswazjato
próbawywieraniawpływunaświatadresata(por.Hoffmann,1996:301).
Wujęciulingwistycznym(funkcjonalno-komunikatywnym)perswazjajawi
sięjakoformazłożonazróżnorodnychtypówdziałańjęzykowych,któredo-
konanezostająrównocześniewramachjednejczynności,np.informowanie
iwartościowanie.Poprzeztakiedziałaniedochodzidojakościowejmodyfikacji
przekazywanejinformacji.Perswazyjneintencjenadawcyniepozwalająna
łatwąijednoznacznąidentyfikację.Najczęściejpozostająwścisłymzwiązku
zkontekstempozajęzykowym.
Jakjużwspomniałem,perswazyjnośćniejestdominującąfunkcjątekstów
informacyjnychBZ;jejstymulującarolawprocesiepodejmowaniadecyzjinie
jesteksplicytnainiemusiwsposóbkoniecznyzostaćprawidłowoodczytana
przezczytelnika.Wzwiązkuztymmożnabyjąbyłookreślićjakonieobecnąna
powierzchnitekstuillokucjędrugiegostopnia(poboczną).Niektóreelementy
lubcechystrukturypowierzchniowejtekstumogąbyć-pouwzględnieniu
ichfunkcji-postrzeganejakowykładnikiprocesuemocjonalizacji,aprzezto
pośredniegowartościowania.
Analizatekstów
Doanalizysposobówwartościowaniawykorzystanokorpusskładającysię
ztekstówprzekazuinformacyjnego(wiadomości,sprawozdań,tj.tekstów,
którejednoznacznieniezostałyoznaczonejakokomentarze)gazetynBILD”,
któreukazałysięwokresieod02.09.2002do22.09.2002,awięcwostatniej
