Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
ligenckichrodzinżydowskich,wróżnymstopniuzasymilowanych,korzy-
stalizdobrodziejstwemancypacji,leczkażdyznichosobiścieodczułpięt-
noantysemityzmuiprzynajmniejwdwóchprzypadkach(PinskeriHerzl)
antysemityzmstałsięgłównymmotywemzwrotukuodnowieżydostwa,
azarazemposzukiwaniarozwiązańkwestiiżydowskiej.Wtymznaczeniu
wszystkieczterybiografieprezentowanychbohaterówwykazujądużepo-
dobieństwo.
Drugierozdziałykażdejczęściomawiająpoglądyautorów,oparte
naanalizietekstówźródłowych.Opracowaniailiteraturępomocniczą
potraktowałemnatomiastwyłączniejakouzupełnienielubpodkreślenie
znaczeniapewnychomawianychproblemówikoncepcji.Szczególniedo
literaturypomocniczejodwoływałemsięwdośćskromnymzakresie,po-
nieważobszernajejczęść(naprzykładdotyczącaHerzlaiNordaua)jest
albozdecydowaniehagiograficzna,alboskrajniekrytyczna,czegostara-
łemsięunikaćwswymtekście,próbujączachowaćobiektywizm(chociaż
byćmożeniedokońcaudałosięzachowaćtenpostulat,bowybóriocena
pozostanązawszeaktemsubiektywnym).
Głównykorpusksiążki,opróczniniejszegowstępu,poprzedzonyjest
obszernymwprowadzeniem,którepoświęciłemhistorycznemuopisowi
formowaniasiędwóchzjawisk,mianowicieprocesuemancypacjiiantyse-
mityzmu.Emancypacja,którarozpoczęłasięwrazzprzemianamispołecz-
nymiwywołanymirewolucjąfrancuską,byłaprocesemlegislacyjnymwy-
pełniającymcałyXIXwiek,ztymżeniezawszebyłtoprocespostępowy,
toznaczyróżneburzliwewydarzeniawtamtymczasiesilniewpływałyna
prawnąsytuacjęŻydów.Procestenstarałemsięprześledzić,odnoszącsię
główniedonajwiększychdiasporEuropyweFrancji,wNiemczech(obszar
RzeszyNiemieckiej)iwRosji,gdyżztychmiejscalbowywodząsięopisy-
waniwksiążcebohaterowie,albownichzamieszkują.
PodobniewwypadkuanalizyXIX-wiecznegoantysemityzmu.WXIX
wiekunarodziłsięnowyantysemityzm,którynawiązywałdoantyjuda-
izmureligijnegoiprzejąłodniegostosunekchrześcijańskiejwiększości
domniejszościżydowskiej,alejednakzasadniczosięodniegoróżnił.No-
woczesnyantysemityzmbowiemwyzbyłsięreligijnegopodłożaiprzejmu-
jąc,wyrastającezreligijnegonastawienia,negatywnestereotypydotyczące
Żydów,uzasadniłiwyeksponowałjewprzestrzenispołeczno-politycznej,
podpierającsiępseudonaukowymiwywodamizdziedzinybiologii,które
szukającgenetycznychczynnikówkształtującychróżnicemiędzyludźmi,
dzieliłyichnarasy.Takiantysemityzmradykalniestawiałpytanieotak
zwanąkwestiężydowską,domagającsięjejostatecznegorozwiązania,ido-
prowadziłdoprzerażającegoludobójstwadokonanegonaŻydachprzez
nazistówwczasiedrugiejwojnyświatowej.Ukazanieprocesurozwoju
