Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
Dlaobojgadoświadczenieemancypacjisprowadzałosiędoasymila-
cjiiprzyjęciaprzezżydostwokulturyczołowychnarodówEuropy,przede
wszystkimniemieckiej.Zetknięciezantysemityzmemokazałosięprzeło-
mowe(chociażwdużymstopniunależytraktowaćtenprzełomwkatego-
riachmituzałożycielskiegostworzonegonapotrzebyruchusyjonistycz-
nego),amówiącmniejpatetycznie—antysemityzmdlaHerzlaiNordaua
stanowiłważnąpodstawęuzasadnieniaideisyjonistycznej,stanowiącej
próbęrozwiązaniakwestiiżydowskiej(Judenfrage).Zatemzarównoan-
tysemityzm,jakiemancypacjadoprowadziływrezultaciedonarodzin
świeckiejwersjireligijnejideipowrotuŻydówpotysiącletniejtułaczcedo
Syjonu-ZiemiObiecanej.Syjonizmwtymświetlewidocznyjestjakoko-
niecznedopełnieniewskazanychXIX-wiecznychzjawisk.Sądzę,żewten
sposóbmożnainależyspojrzećnaźródłaideologiisyjonistycznej,ajeśli
podejmujętękwestięiinteresująmniefilozoficzno-społecznepodstawysy-
jonizmu,towskazanatriada(jeślimożnaużyćtegookreślenia)układasię
wlogicznącałość,uzasadniajączarazemtaki,anieinnywybórautorów
istanowisk.Bezwątpienia,niesposóbdziśpisaćonarodzinachsyjonizmu
bezHessa,Pinskera,HerzlaiNordaua,chociażoprócznichpozostajejesz-
czecałaplejadaautorówniezwykleważnychdlakształtowaniasyjonizmu
iróżnychjegopostaci.MyślętuprzedewszystkimoAhadzieHaamie,ale
równieżoNathanieBirnbaumie.Zmuszonydoformalnegoograniczenia,
narzuconegoramamipisanejksiążki(mamnamyśliobszernośćpisanego
tekstu,atakżejegospoistość),orazprowadzonyintencją,abyniepisać
kolejnejhistoriisyjonizmu,zdecydowałemsięograniczyćdopoglądów
czterechnajważniejszychpostaci,zpominięciemcałejrównieciekawej
resztyautorów.Niezamierzałempisaćnowejhagiograficznejhistoriisyjo-
nizmuprzedstawiającejwszystkiejegonurtyidoktrynalneinterpretacje,
ponieważwliteraturzeprzedmiotutegorodzajupozycjijestbardzowiele
iwtymwzględzietematzostałpraktyczniewyczerpany.Zkoleiwydaje
się,żemożemiećpewnąracjębytuiuzasadnieniewświetlestanubadań
nadsyjonizmemdokładniejszaanalizanajważniejszychdlasyjonizmu
dziełHessa,Pinskera,HerzlaiNordaua.Odrazuchcęzaznaczyć,żewy-
bóranalizowanychdzieł,toznaczyRzymuiJerozolimyHessa,Autoeman-
cypacjiPinskeraczyPaństważydowskiegoHerzlaniejestprzypadkowy,
leczmauzasadnieniezarównohistoryczne,jakimerytoryczne.Większość
badaczyprzyznajebowiem,żeRzymiJerozolimaHessatopierwszekom-
pleksoweprzedstawieniesytuacjiżydowskiejdiasporyrazemzmesjańsko
zabarwionąideąrealizacjireligijnegoSyjonu.Hessprzedstawianaródży-
dowskijakoodnowicielaiprzewodnikawszystkichnarodówwzbliżającej
sięnowejepoce.Wtymkontekściepodkreślakoniecznośćprawdziwejży-
dowskiejodnowyizbudowaniawłasnegosilnegopaństwa.
