Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MariaMaślanka-Soro
dopomyślenia”
1.Jestonaodwiecznymwyrazemtęsknotyzażyciemlepszymispra-
wiedliwszym,bardziejradosnym,słowem–szczęśliwym.Idealizacjiprzestrzennej
towarzyszynierzadkoidealizacjaczasowa:ówświat,dalekiodtego,cooferujeaktual-
narzeczywistość,niepozostajewahistorycznejsferzemarzeńisnów,aleplasujesię
whistorycznej,choćbliżejnieokreślonejprzeszłości.Greckipesymizm,któryniepo-
zostawiazłudzeńcodofaktu,iżlosludzkijestgodnywspółczuciazewzględunakru-
chośćibrakpozytywnejperspektywypośmiertnej
2,otwierasobiefurtkęnadziei
wpostacicyklicznejkoncepcjidziejów,cechującejsięprzekonaniem,żeponajgor-
szymokresie,utożsamianymztym,cotuiteraz,nastąpiwprzyszłościupragniona
epokaszczęścia
3.
Tenmodelczasowo-przestrzenny,którywformieokreślonychwyobrażeń–chcia-
łobysięrzeckolejnychodsłondramatuludzkości–wpisujesięwlogikęmitu,awtym
konkretnymprzypadkumituwiekówludzkości,rozumianyjestjakouniwersalny
iponadczasowywzorzecegzystencjalny
4.Takjakwieleinnychmitówprzyjmujeon
wliteraturzeokreślonykształtfabularny,azczasemzaczynażyćwłasnymżyciem
wpostaciróżnychwariantów,nienaruszającychjednakjegozasadniczejstruktury.
Wswojejspetryfikowanejpostacistajesiętoposem(albowyłaniazsiebiewięcejniż
jedentopos),awięcmotywempowiązanymnatrwałezpewnymznaczeniem,zastoso-
waniemoraz„półgotową”formąjęzykową
5.JednymznichjesttoposWyspSzczęśli-
wych,któregoobecnośćwliteraturzegreckiejwskazujenapewnądwoistośćalbomo-
żeraczejnaewolucję:ujejpoczątkówmamydoczynieniazmitem,któryzczasem
znajdujeswojerozwiązaniewkonkretnejrzeczywistości,zktórej–nazasadziesprzę-
żeniazwrotnego–byćmożesięrozwinął.
2.WyspySzczęśliwewmicieHezjoda
Pierwszymutworemliterackim,wktórympojęcieWyspSzczęśliwych(makarónnćsoi)
pojawiasięwokreślonymkontekścienarracyjnym,sąPraceidniHezjoda(VIIw.przed
Chr.),akonkretniefragment(w.168nn.)dłuższejopowieściopięciuwiekachludzkości
(w.106–201).Nieznamyjejźródła,gdyżwwersjiHezjodejskiejjestonajużtylkointer-
pretacjąstaregomituetiologicznegooczterechwiekach,wywodzącegosięzeWschodu
1J.Szacki,Spotkaniazutopią,Warszawa1980,s.28(cyt.za:D.Śnieżko,Mitwiekuzłotegowliteratu-
rzepolskiegorenesansu,WydawnictwoNaukoweSemper,Warszawa1996,s.13).
2Refleksjenatentematstanowiąprawdziwyleitmotivwliteraturzegreckiej;wieleichjestjużwepo-
sachHomerowych,zktórychnajbardziejmożepesymistycznywymiarmamyśl,że„nędzniejszegonicnie
mapodsłońcemniżrodzajczłowieczy/Zewszystkichstworzeń,cochodząioddychająnaziemi!”(Iliada,
XVII,446–447;cyt.zwyd.:Homer,Iliada,przeł.K.Jeżewska,wybórioprac.J.Łanowski,Ossolineum,
Wrocław1972).
3Natematkoncepcjiczasuwkulturzegreckiejzob.np.J.-P.Vernant,MitoepensieropressoiGreci
(oryg.:MytheetpenséechezlesGrecs,Paris1971),Einaudi,Torino1982
2,s.93nn.
4Zob.J.Speina,Typyświataprzedstawionegowliteraturze,WydawnictwoAdamMarszałek,Toruń
2000
5Zob.D.Śnieżko,op.cit.,s.11–12.
3,s.17.
