Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
MariaMaślanka-Soro
niainteresującegonastoposu–brzmiąsłowanastępującepotympesymistycznym
akcencie,znanymzwcześniejszychpoematówHomera
10:
Innymżywot,siedzibydalekieodludziprzeznacza
DzeusKronida,ojciec,nakresachziemiosadza
Zdalaodnieśmiertelnych;azaśpanujeimKronos.
Itamonimieszkajązsercemswobodnymodtroski,
naSzczęśliwychWyspachnadrwącymOkeanosem,
szczęśnibohaterowie,aniesieimtrzykroćdoroku
rolażyznaplonykwitnące,pełnesłodyczy(Praceidni,167–173)
11.
Zauważono,żewtymfragmencie(wktórymkwestionowanajestprzezkomentato-
rówautentycznośćw.169
12)dochodządogłosuakcentyorficko-pitagorejskie.Wydaje
sięmianowicie,żewzmiankaoWyspachSzczęśliwychjakoomiejscupobytuniektó-
rychbohaterówniejestwymysłemHezjoda:pobrzmiewająwniejbowiemecha
eschatologiiorfików.Oilejednaktutajuderzabrakkryteriumuzasadniającegodla
faktu,żejednizherosówumierająnawzórinnychśmiertelników,adrudzy,nieza-
znawszyśmierci,prowadzązwolibogówżycie,któreprzypominaegzystencjęludzize
złotegopokolenia,otyletampojawiasiękryteriummoralne,zgodniezktórympo-
śmiertnypobytwkrainiebłogosławionychjestnagrodązażyciewolneodwystępków.
Ci,którzysplamilisięnimizażycia,dostająsiędoTartaru,gdziecierpiąmęki,amniej
winniodbywająkaręczasową,którazakładamożliwość„ekspiacji”zapopełnionezło
wpostacikolejnychwcieleńduszy(metempsychozy)namocyprawarządzącegotzw.
kołemżywotów(kyklosgeneseos)
13.
WpływyorfickieuHezjodasąobecneprawdopodobnierównieżwsamejideicy-
klicznościdziejów.Świadczyoniejwyraźniewypowiedźodautorskawformieeks-
klamacji,stanowiącaprzejściedoopowieściowiekużelaznym:
O,żebymjaniemusiałżyćwpiątympokoleniu
ludzi,leczwcześniejumarłalbosiępóźniejnarodził!(Praceidni,174–75).
Jestonałatwoczytelnawświetlewierzeńtejprzedhomeryckiejsektyreligijnej,że
ponajgorszympokoleniupowstanienowyródludzidobrychiszczęśliwych,podrzą-
damijużnieZeusa,alejegosyna,Zagreusa-Dionizosa,kiedytoświatwkolistymbie-
gudziejówpowrócidopierwotnejdoskonałości
14.
10WHomerowymHadesieduszaludzka,będąca„cieniem”,pędziżywotpozbawionyświadomości:
zob.np.Odyseja,X,500nn.;XI,passim.
11Teninastępnycytatpochodzizwyd.:Hezjod,Narodzinybogów(Theogonia).Praceidni.Tarcza,
przeł.J.Łanowski,PrószyńskiiS-ka,Warszawa2004
2.
12DotejkwestiipowrócimyprzyPindarze.
13Zgodnieznaukąorfików,rozwiniętąnastępnieprzezpitagorejczyków,problem„zbawienia”duszy
jestbardziejskomplikowany,gdyżniezależyonojedynieodstopniasprawiedliwościokazanejwkolejnych
cyklachżycia,aletakżeodznajomościokreślonychformuł,służącychjako„znakrozpoznawczy”wobec
bóstwpodziemnych:zob.A.Krokiewicz,Zarysfilozofiigreckiej(OdTalesadoPlatona),PAX,Warszawa
1971,s.52.–Nakoncepcjiorficko-pitagorejskiejopartyjestmiteschatologicznywieńczącyPaństwo
Platona(X,614b–621d).
14Zob.A.Krokiewicz,op.cit.,s.50.
