Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
XVII
W1920r.uroczyścieobchodzonodziesięciolecieistnieniapisma.Wnumerzejubi-
leuszowymCwiPryłuckiprzypomniałwartykuleokolicznościowym,żenMoment”
wzałożeniumiałbyćnrodzajemżydowskiegoparlamentu”
44
.Natomiastwwydanym
ztejokazjialmanachuopublikowałartykułpt.Diroliefunderjudiszerfrojinmoder-
nemjudisz-gezelszaftlichenleben(Rolakobietyżydowskiejwnowoczesnymżydow-
skimżyciuspołecznym)
45
.
RedakcjanMomentu”mogłazoptymizmempatrzećwprzyszłość.Najpopular-
niejszeinajciekawszenumerypiątkoweliczyły14stroninwyróżniałysięszerokim
wachlarzemmateriałówpublicystycznych,artykułówliterackichirecenzjiteatralnych.
Nastroniepoświęconejliteraturzeisztuce[ł]zamieszczanorecenzjewydawnicze,
eseje,krytykęteatralnąidyskusjeosztukachplastycznych.Osobnerubrykizajmo-
wałysięsprawamiekonomicznymi,kwestiamizwiązanymizemigracją,poradamipraw-
nymiipodatkowymi.»Moment«miałrównieżpierwszegostałegoreporterasportowego
wprasiejidyszowej[ł]idziałszachowy”
46
.Od1924r.wydawanotakżepopołu-
dniówkęnWarszewerRadio”(WarszawskieRadio),przeznaczonądlamniejwymaga-
jącegoodbiorcy
47
.
Pierwszyobjawykryzysuzarysowałysięw1925r.,gdynajpopularniejszyżydow-
skifelietonistawPolsce,B.Jeuszzon,naskutekkonfliktuzNojechemPryłuckimzerwał
współpracęznMomentem”iprzeszedłdonHajntu”,pociągajączasobąkilkatysięcy
czytelników(cz.II,z.VII,k.229-230).Podkonieclat20.ambitnapróbaunowocze-
śnieniagazety(zakupnowoczesnejmaszynyrotacyjnejzNiemiec),wpołączeniuzist-
niejącymiobciążeniamifinansowymi(utrzymanierozbudowanegozespołuredakcyj-
nego,naredukcjęktóregoniewyrażałyzgodybardzowpływowezwiązkizawodowe)
orazświatowymkryzysemfinansowymdramatyczniepogorszyłysytuacjęnMomentu”.
Wceluratowaniapismaw1931r.założonokooperatywęnNaszaPrasa”,wskładktórej
wchodziliprzedstawicieleredakcji,administracjiidrukarniorazpoprzedniwłaściciele
48
.
CwiPryłuckiodnosiłsiękrytyczniedotychpomysłów(cz.II,z.IX,k.262-263),
apodczaszebraniawszystkichpracowników,naktórymzapadładecyzjaoutworzeniu
kooperatywy,nieodezwałsięanisłowem
49
.
W1938r.kooperatywa,niemogącsięuporaćzdługami,wystąpiładosąduousta-
nowienienadzorusądowego.Syndykiemmasyupadłościowejmianowanowarszaw-
skiegoadwokata,MarkaKahana(wniektórychźródłachwystępujeteżjakoKohan).
Kahan,zwolennikWłodzimierzaŻabotyńskiegoiruchurewizjonistycznego,przekształ-
ciłnMoment”worganrewizjonistów,codoprowadziłowmarcu1939r.dostrajku
wredakcji(cz.II,z.X,k.303-304).Ichoćostateczniedoszłodoporozumienia,agazeta
ukazywałasięnadal,toCwiPryłucki-formalniepozostającyredaktoremnaczelnym
44C.Pryłucki,„DerMoment”alsjudiszetribune,nDerMoment”,19XI1920,s.6.
45Idem,Diroliefunderjudiszerfrojinmodernemjudisz-gezelszaftlichenleben,w:Almanachcum
10-jehrigenjubileumfun„Moment”,Warsze1921,s.177-188.
46Ibidem,s.83.
47PreliminaryInventoryofYiddishDailiesandPeriodicalsPublishedinPolandBetweentheTwo
WorldWars,oprac.Y
.Szeintuch,współpr.V
.Solomon,Jerusalem1986,s.70.
48Ibidem,s.86.
49A.Zak,„DerMoment”...,s.92.
