Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstępXIX
synem,byłwgorszejsytuacjinansowejniżinniopisywaniczłonkowie„OnegSza-
bat”.DołączoneprzezniegodoArchiwumlisty,podaniaizaświadczenieobrazują
bezskutecznepróbyotrzymanialepiejpłatnejpracy,bezowocnestaraniaosprowa-
dzeniedoWarszawysamotnejsiostry,któragłodowaławłódzkimgetcie.Wzawar-
tychwspuściźnielistachdziękujezapaczkiipomoc,manadziejęodwdzięczyćsię
wprzyszłości.Iprosiowięcej.
PodobniejakiKon,Gutkowskirównieżniedoczekałkońcawojny.Zginąłwraz
zżonąisynem,wychodzączgettakanałamiwkwietniu1943r.
26
Ostatniaczęśćtomuzdecydowanieżnisięodpozostałych.Najejzawartość
spuściznęHenrykaPiórnikaiWacławaKączkowskiegoskładająsiępatenty
technicznezastrzeżoneprzeztychwynalazcówwPolsceizagranicą.Niewiemy,
czydokumentytedodanezostałydokolekcjiArchiwumcelowo,czyteżpowie-
rzonektóremuśzczłonkówzespołutużprzedjegoukryciem.Niewiemy,czybyły
todokumentyprzekazanenawłasnośćArchiwum,czytylkooddanenaprzechowa-
nie.Niewiemyrównież,czyichautorzywierzyli,żeprzeżyjąwojnę
27
.Nieulega
jednakwątpliwości,żeskorowkolekcjisięznalazły,musiałybyćdlaichwłaścicieli
niezwykleważne.Towłaśniejezdecydowalisięukryć,stającwobliczuZagłady
ijakotakiesąoneświadectwemlosuitragicznegokońcamieszkańcówgettawar-
szawskiego.
Tom„Spuścizny”dajebezwątpieniawyjątkowąszansęspojrzenianahistorię
gettawarszawskiegoprzezpryzmatlosówposzczególnychosóbirodzin.Sątojed-
nakpostaciwpewnychsensiewyjątkowe,bostanowiącetrzonnajwiększegoprzed-
sięwzięciadokumentacyjnegoczasuZagłady.Publicystka,prawnik,przedsiębiorca
inauczycielwszyscyoniłączylipracęnarzeczArchiwumzesłużbąnarzecz
otaczającejichspołeczności,wypełniająctymsamympokoleniowypostulatzaan-
gażowaniaspołecznego,głoszonyprzezmiędzywojennychintelektualistówżydow-
skich.Dokumentyzgromadzonewtymtomiesądowodemtegozaangażowania
iświadectwemroli,jakąwspółpracownicyArchiwumodegralinietylkowhistorii,
aleteżwcodziennymżyciugettawarszawskiego.Tego,żezgodniezpostulatem,
powtarzanymzaSzymonemDubnowemprzezEmanuelaRingelbluma,nietylko
spisywalihistorię,aleteżjątworzyli.
26
Y
.Zuckerman,Nadmiarpamięci...,s.59.
27
Zob.T.Epsztein,Wstęp,w:InwentarzArchiwumRingelbluma...,s.71–72.