Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
1.Odmunduruoficerskiegodosakrybiskupiej(do1939r.)
W1926r.ks.SawaSowietowprzyjechałdoPolskiiznalazłsięwjurysdyk-
cjiPolskiegoAutokefalicznegoKościołaPrawosławnego(PAKP).Odtądjego
życieidziałalnośćbyłyzwiązanezPolskąipolskimprawosławiem.Można
domniemywać,żeprzyjazdmłodegoduchownegodoWarszawynastąpiłza
zgodąiwiedząsynodukarłowackiego.ZresztąmnichSowietowniebyłjedy-
nymprzedstawicielemkleruprawosławnego,którywlatachdwudziestychna
zaproszeniewładzpolskichprzybyłdokrajuiwłączyłsięwdziałalnośćmiejsco-
wegoduchowieństwa.Faktemjest,żemłodywówczasautokefalicznyKościół
prawosławnywPolscepotrzebowałenergicznychiwykształconychkapłanów.
PrzyjrzyjmysiębliżejogólnejsytuacjiKościołaprawosławnegowIIRzeczy-
pospolitej.PrawosławniwPolscestanowilidrugą(pokatolikach)grupęwyzna-
niowąpodwzględemliczebności.Liczbęludnościprawosławnejwgranicach
międzywojennegopaństwapolskiegowlatachtrzydziestychszacujesięnaok.
3,8mlnludzi(11,8%ogółumieszkańcówkraju).Prawosławnizamieszkiwali
głównieziemiewschodnieIIRP
,wwieluregionachstanowiącdominującą
grupęwyznaniową.Ichliczbawynosiławwoj.poleskim77,4%,woj.wołyń-
skim69,8%,woj.nowogródzkim51,3%,woj.wileńskim25,4%,woj.bia-
łostockim18,5%,woj.lubelskim8,5%.Cechącharakterystycznąludności
prawosławnejbyłajejróżnorodnośćnarodowościowa:ponad42%stanowili
BiałorusiniiDtutejsi”,prawie41%UkraińcyiRusini,2,8%Rosjanie.Ponadto
w1931r.18,5%(497tys.)wyznawcówprawosławiajakojęzykojczystypodało
językpolski.Wedługniektórychbadaczyjęzykiempolskimwrzeczywistości
posługiwałosięok.150tys.,podczasgdyok.300tys.byłoBiałorusinami,
aok.50tys.Ukraińcami.Prawdopodobniepodawaniejęzykapolskiegojako
ojczystegoprzezznacznączęśćprawosławnychwynikałozchęcizademonstro-
wanialojalnościwobecpaństwapolskiego17.
PoodzyskaniuprzezPolskęniepodległościKościółprawosławnynadalbyłtu
częściąRosyjskiegoKościołaPrawosławnego.WładzeIIRzeczypospolitejdążyły
douniezależnieniaprawosławiawPolsceodpatriarchymoskiewskiego.Chęć
ustanowieniaautokefaliiwynikałaznaturalnegodążeniakażdegopaństwa,
wktóregogranicachzamieszkiwałaludnośćprawosławna,douniezależnie-
niatejwspólnotyodczynnikówzewnętrznych.Podporządkowanieobywateli
polskichwyznaniaprawosławnegojurysdykcjiobcegoKościołabyłonieko-
rzystnezpolitycznegopunktuwidzenia.Ponadtokoniecznośćutworzenia
niezależnejorganizacjikościelnejpotęgowałbrakperspektywnanormalizację
sprawwRosyjskimKościelePrawosławnym(RKP)ipanującywnimchaos,
17M.Papierzyńska-Turek,Międzytradycjąś,s.195;A.Mironowicz,Cerkiewprawosławna
wIIRzeczypospolitej,Białystok2018,s.13-14.
