Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
19
jegoszyku,jestbliskipopularnemuwyobrażeniuorzymskiejarmii20.Wyobra-
żenietoniejestautorstwaDelbrücka.Niektórzyuważają,żejestonowyni-
kiemwiedzyantycznychautorów.Keeganzauważył:żadnainnawojskowain-
stytucja,októrejmamytakdokładneiobiektywnerelacje,nieotrzymałatakie-
gomonumentalnego,praktyczniemonolitycznegokształtujakiantyczniauto-
rzyprzypisująlegionom21.Keeganmyliłsięwtymzałożeniu,aprzynajmniej
jegoczęści,klasyczniautorzyprezentowalirzymskichlegionistówjakopozba-
wionąemocjiiludzkichodruchówmaszynędowalki.Jednakżetenpoglądnie
byłpodzielanyprzezmałągrupęautorówpiszącychpodręcznikiwojskowe.
NajwiększywpływspośródnichmiałWegecjusz.
DziełoWegecjuszaEpitomaReiMilitarisnapisanepodkoniecwiekuIVlub
napoczątkuwiekuVn.e.postulowałopowrótdodawnejrzymskiejarmii,jej
organizacjiicnót22.Dziękitemupracatadajenamdokładnyobrazrzymskiej
armiiwjejnajbardziejchwalebnychczasach.Wegecjusz,pozatym,przedsta-
wiałpraktycznesposobyprowadzeniawojny,byłtojedenzpowodówdlaktó-
rychjegopracawcałości,bądźwefragmentachpochodzącychzdziałaMode-
stusa,bądźstreszczeńOgólnychzasadprowadzeniawojny(Wegecjusz,3.26),
byłatakchętniekopiowanawśredniowieczuiuproguczasównowożytnych23.
NiejestjednakjasnejakdalecepomysłyWegecjuszawpłynęłynasposobypro-
wadzeniawojenwśredniowieczu.WXVIiXVIIwiekupodejmowanopróby
wprowadzeniawżyciepomysłówantycznychautorów,należywtymmiejscu
wymienićdziałaniaHolendrówMaurycegoOrańskiegoorazSzwedówpod
wodząGustawaAdolfa.Jednymzprzykładówmyśliwojskowejtamtychcza-
sówjestedycjaiangielskiprzekładTeTacticksofAelianwydanawroku1616
przezJohnaBinghama.Tekstbyłuzupełnionyoilustracjeprzedstawiająceszy-
kiproponowaneprzezEliana,awykonywaneprzezXVIIwiecznychpikinie-
rów.DodzieładołączonybyłdodatekwyjaśniającywjakisposóbHolendrzy
wprowadziliwżycieantyczneszyki.Najlepiejfilozofięstojącązapracąwyja-
śniailustracjazokładkiprzedstawiającaAleksandraWielkiegoprzekazującego
swójmiecz,czyliwdomyśleswójautorytetwojskowyMaurycemuOrańskie-
mu.WpróbachstworzenianowożytnegolegionutraktatyElianaczyWegecju-
szaokazywałysiędużobardziejużyteczneniżdziełanarracyjneCezaraczy
Tacyta,którewtymokresiebyłyrównieżnanowoodkrywane.Zwłaszczadzie-
łoCezarazdawałosiępotwierdzaćdoskonałośćrzymskiejmachinywojennej
ibyłodokładnieanalizowanewposzukiwaniuwszelkichinformacjioszykach
itaktyce.Niebyłytoanalizyhistoryczne,którychcelembyłabyrekonstrukcja
przeszłości,apróbyrzeczywistegojejodtworzenia.GdyXVII-wiecznelegiony
zawiodłyjakomachinawojenna,towspółczesnyżołnierzbyłwinionyzaporaż-
20Niedawnowydanaksiążkaoddajetenpomysł,prawdopodobnieniezamierzenie,jużwswoimty-
tule.J.Peddie,TheRomanWarMachine(Gloucester,1994).
21Keegan,FaceofBattle,68.
22OgólneinformacjeoWegecjuszuznajdzieszw:N.P.Milner,‚VegetiusandtheAnonymusDeRe-
busBellicis’,doktorat(Oxford,1991).
23Zobacz:N.P.MilnerVegetius:EpitomeofMilitaryScience(1993),s.XIII.