Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
rzećnawybranekonfliktywpełniejszysposób.KsiążkaVictoraDavisaHanso-
naTeWesternWayofWar(1987)zrewolucjonizowałanaszemyślenieospo-
sobachwalkhoplitówgreckichpochodzącychzpaństwmiast.PracaCharlesa
CarltonaGoingtotheWars(1992)prezentujebardziejoświeconeiludzkie
ujęcieangielskiejwojnydomowej.NiewszystkiepróbynaśladowaniapracKe-
eganabyłytakudane.KsiążkaRobertaEgertonaLikeLionsTeFought(1988)
byłapróbąbadańwykorzystującychmetodyKeeganaianalizęantropologicz-
nąabyprzedstawićwojnęzulusko-angielską,przyczynąporażkiautorabyła
jegoznikłaznajomośćarmiibrytyjskiejirealiówbrytyjskiegospołeczeństwa
wbadanychczasach.
PodejścieKeeganaoferujelepszezrozumieniewojskowościorazbitew.Nie
zmieniłojednakwcałościsposobupisaniahistoriiwojskowej.Gatunekopisu-
jącyschematyczniebitwyjestnadalmocny,corokupowstająpraceprezentu-
jącetakiespojrzenienatozagadnienie16.Niektórzyautorzyuznajądokonania
Keeganawewstępachdoswoichprac,jednakichbadanianiewykazująnaj-
mniejszegowpływuksiążkiTeFaceofBatle.Pomimo,żebadanianadbitwa-
mistałysięnanoworespektowanądziedzinąnauki,nadaljestzaledwiekilku
zawodowychhistorykówzajmującychsiętymproblemem,zwalniatoznaczą-
coproceszmianwhistoriiwojskowej.
Wewstępiedotejczęścipracyzostałopowiedziane,żeliteraturaodnośnie
armiirzymskiejjestniezwyklebogata,jednakzawieramałoinformacjiotym
jakarmiarzeczywiściewalczyła.Kilkaznaczącychzmianwnaszymrozumie-
niuarmiirzymskiejzostałopoczynionychodczasówmonumentalnejpracy
HansaDelbrückaGeschichtederKriegskunstimRahmenderpolitischenGe-
schichte17.Parker,Harmandiinniczynilistaraniaabyzmienićczęśćwniosków
Delbrücka,jednakżeniekwestionującjegometodbadawczych18.Rzymski
żołnierzwpracyDelbrückaniejestindywidualnością,którejosobisteemocje
mająznaczeniedlajegozachowaniawczasiebitwy,jestraczejtrybemwwiel-
kiejmachinie.Zadaniemhistorykamiałobyćzrekonstruowanietejmachiny,
elementpoelemencie,takabypoznaćjejorganizację,szykistosowaneprzez
oddziałyitaktykę.Uznawano,żeoskutecznościarmiidecydowałazakładana
odgórnieformuła,nadającasiędozastosowaniawkażdychwarunkach.Na-
ukowcywciążusiłująpoznaćtęformułę19.Tenpoglądnarzymskielegiony,
jakomachinęwojennązjejkarnymilegionistami,którzynigdyniełamaliswo-
1815-1851(Manchester,1989),RallyOnceAgain:BattleTacticsintheAmericanCivilWar(Marlbo-
rough,1989).
16N.Bagnall,ThePunicWars(London,1990).
Autor,byłySzefSztabuGeneralnego,wykazałcieka-
,
ł
f
l
,
łi
wezbieżnościpomiędzysytuacjąwIIIwiekup.n.e.adzisiejszymiwyzwaniamistojącymiprzed
NATO.
17H.Delbrück,HistoryoftheArtofWarwithintheFrameworkofPoliticalHistory,I,Antiquity,tł.
W.J.Renfroe(Westport,1975).
18H.M.D.Parker,TheRomanLegions(Oxford,1971),iJ.Harmand,L’ArméeetlesoldatàRomede
107à50avantnôtreère(Paris,1967).
19M.P.Speidel,TheFrameworkofanImperialLegion,theFifthAnnualCaerleonLecture(Cardiff,
1992).
