Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
38
RozdziałI
Niestety,postępowaniewielkiegoksięciadoprowadzałow1815r.doobja-
wówniezadowoleniawwojsku–wzmogłysiędezercjeżołnierzy,którzyszuka-
lischronieniawPrusachiwAustrii,orazdymisjeskładaneprzezoficerów35.
Natakidemonstracyjnykrokzdecydowalisięm.in.generałowie:JózefChło-
picki,KarolKniaziewicz,ZygmuntKurnatowskiczypłkWincentySzeptycki.
Konstantychciałjednakzatrzymaćdoświadczonychiszanowanychprzezpod-
władnychdowódców,częstowięcstarałsięichodwieśćodtejdecyzjiistaćgo
byłonawetnaprzeproszenieobrażonychoficerów.Częśćznichpozostała
wsłużbie(Kurnatowski,Szeptycki),wielujednakuznawało,iżniemożedalej
wypełniaćswoichobowiązków,beznarażeniasięnapublicznezniewagi36.
Wypadapodkreślić,żepostępowaniewielkiegoksięciazwiązanebyłozce-
chamijegocharakteru.Łatwowpadałwgniew,któryprzechodziłczęstownie-
kontrolowanąfurię.Znieważałwtedypublicznieoficerówiodsyłałichdo
aresztu–niekiedyefektemtegobywałysamobójstwa37.Należyjednakstwier-
dzić,żesprawasamobójstwwkorpusieoficerówWojskaPolskiegozostała
urozdmuchana”przezniektórychpamiętnikarzyipóźniejszychhistoryków.
Najczęściejpiszesięo50oficerach,którzymielisobieodebraćżyciezpowodu
zniewag,jakieichspotkałyzestronyNaczelnegoWodza.Takąliczbępodał
wswoichpamiętnikachJulianUrsynNiemcewicz.Dokładniepiszeon:uOd
czasujakwielkiksiążęobjąłnadwojskiemnaszemkomendę[czyliod1814do
1819r.],49oficerówodebrałosobieżycie,niemogącznieśćupodleniainę-
dzy”38.Niemcewiczwymieniajednaktylkojednonazwisko–por.Wieckiego,
oficerapiechoty,któryztegopowoduzastrzeliłsiępoparadzie39.
Winnychpamiętnikachznajdujemypięciuwymienionychznazwiskaofice-
rów.Brzeziński,HermanibraciaTrębińscy(oficerowie3.ppl?)mieliodebrać
sobieżyciew1816r.,zpowoduupokorzeniadwóchznichprzedfrontemwła-
snegooddziału.Najgłośniejszebyłojednaksamobójstwopor.MichałaWilcz-
ka,adiutantagen.W.Krasińskiego,jednegoznajdzielniejszychżołnierzyzcza-
sówwojennapoleońskich.Miałonodebraćsobieżyciewproteścieprzeciw
uległejpostawiepolskichgenerałówwobeczachowaniaw.ks.Konstantego40.
35[R.Wybranowski],dz.cyt.,s.80-81;W.Tokarz,Armja…,s.80-81;Sz.Askenazy,Łukasiński…,t.I,
s.72-73.
36[J.U.Niemcewicz],Pamiętniki…1809-1820,s.330;J.Załuski,Wspomnienia,oprac.A.Palarczyko-
wa,Kraków1976,s.316;B.Szyndler,Dyktator.GenerałJózefChłopicki1771-1854,Częstochowa
1998,s.61-63.
37[I.A.Komorowski],dz.cyt.,s.7;[J.U.Niemcewicz],Pamiętniki…1809-1820,s.321-323,420;
[A.deMoriolles],dz.cyt.,s.96-97;Sz.Askenazy,Rosja-Polska1815-1830,Lwów1907,s.75;tenże,
Łukasiński…,t.I,s.73,229;B.Gembarzewski,WojskoPolskie.Królestwo…,s.30-33;W.Tokarz,Arm-
ja…,s.86-87;W.Bortnowski,WielkiKsiążę…,s.63-64.
38[J.U.Niemcewicz],Pamiętniki…1809-1820,s.420.
39Tamże.
40J.Jaszowski,dz.cyt.,s.138;K.Koźmian,Pamiętniki,wstępikomentarzJ.Willaume,t.III,Wro-
cław1972,s.34;R.Bielecki,Szwoleżerowiegwardii,Warszawa1996,s.103;B.Gembarzewski,Woj-
skoPolskie.Królestwo…,s.30-32.WRozkazieDziennympodano12IV1816r.jakodatęśmiercipor.
Wilczka,bezinformacjioprzyczynieiokolicznościach–zob.R.Dz…z4/16IV1816r.,BUW,sygn.
4.2.2.9.,R.1816,t.1.Jaszowskipodaje,żeniedługoposamobójstwieWilczkanastąpiłpodobnywy-
padek,poktórymw.ks.Konstantyzłagodniał.Zob.J.Jaszowski,dz.cyt.,s.138.Askenazywymieniał
