Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NaczelnyWódzWojskaPolskiegoijegoarmia
39
Obezmałamasowychsamobójstwach,wpierwszychlatachsłużbypodrozka-
zamiwielkiegoksięcia,donositeżpor.AntoniRozwadowski,służącyw1.pułku
strzelcówkonnych.Wpamiętnikustwierdzaon,żew1815r.życieodebrałoso-
bieaż74(sic!)oficerów,wtymczterechwjegojednostce41.PodobniejakNiem-
cewicz,niepodajeonjednakżadnychnazwisk.Zewzględuwięcnatakniepewne
podstawy,niemożnazcałąpewnościąstwierdzić,iluoficerówodebrałosobie
życieiczywszystkiesamobójstwabyłyspowodowaneuwłaczającymihonor
działaniamiNaczelnegoWodza42.
Próbysamobójstwzdarzałysięrównieżwpóźniejszychlatach.Informacjina
tentematponowniedostarczaunieoceniony”podtymwzględemNiemcewicz.
uDnia20kwietnia1825r.[w.ks.Konstanty]upatrzyłcośdokapitanaSzkara-
dowskiegoiwzwykłychuniesieniachpopędliwościswojej,potokzelżywości
wyzionąwszynaniego,kazałmuiśćpodwartę.Szkaradowski,niemogącznieść
uwłaczającejczcijegoobelgi,zbliżywszysiędowartydobyłszpady.Rozumiano,
żechcejąoficerowioddać,leczonprzybliżywszysiędosłupalatarni,rzuciłsię
nakoniecoręża,tenjednakześlizgnąwszysięożebro,ranynieuczyniłśmiertel-
ną.ChciałSzkaradowskipowtórzyćraz,leczstojącynawarcieżołnierzwyrwał
muorężzręki.Nawidokkrwi,równieżtrwożliwyjakokrutnyKonstantyzbladł
cały.Przelęknionyprzybiegadoranionegoidrżącymgłosem«Cóżemciuczy-
nił?»zawołał,zaczynaściskać,słodzić,cieszyć”43.Mamytuznakomityopischa-
rakteruw.ks.Konstantegoiwynikającegozniegosposobupostępowania.
PokilkulatachodreorganizacjiWojskaPolskiegozmniejszyłasięliczbade-
zercjiżołnierzy,adymisjeoficerówustały,cowynikałozdostosowaniasięwoj-
skadowysokichwymagańNaczelnegoWodza,takiżtenniemiałjużpowo-
dówdokrytykowania44.Częstozdarzałysięwówczassytuacjeodwrotne,
akiedywielkiksiążębyłzadowolonyzprzeglądu,potrafiłokazywaćtowspo-
sóbbardzowylewny.uOfiarą”jegozachwytustałsiękiedyśpłkPiotrSzembek,
dowódca1.pułkustrzelcówpieszych.Otóżw.ks.Konstanty,zadowolony
zdoskonaleprzeprowadzonejparady,podbiegłdodowodzącegooddziałem
Szembeka,abymupodziękować.Ponieważbyłpieszo,apułkowniksiedziałna
koniu,niemógłdosięgnąćjegoramion,chwyciłgozanogęizacząłpotrącać.
WefekcienieopanowanegoentuzjazmuściągnąłSzembekowiznogibut,przy
czymokazałosię,żepułkownikmiałanastopiedziurawąskarpetę.SamSzem-
bektwierdziłpotem,kiedyprzynimztegożartowano,żespadłamuonuczka,
apozatymmiałproblemzponownymzałożeniembutazdługącholewą,nie
mającprzysobiepotrzebnychdotegohaczyków45.
jeszczetrzechoficerów,którzypopełnilisamobójstwo:kpt.Wodzińskiego,kpt.Biesiekierskiego
ikpt.Nowickiego.Zob.Sz.Askenazy,Łukasiński…,t.I,s.73.
41PamiętnikówmajoraAntoniegoRozwadowskiego…,k.2V.
42Szerzejzob.M.Trąbski,DyscyplinawWojskuPolskimwlatach1815-1830.Mityarzeczywistość,[w:]
Mitypolityczne–wyobrażeniazbiorowe–politykahistoryczna.SpotkanieIII[wdruku].
43J.U.Niemcewicz,Pamiętnikzlat1820-1828…,s.82.
44AntoniRozwadowskiwewspomnieniachpisze,żewlatach1815-1818częstobyłpubliczniechwa-
lonyprzezw.ks.Konstantegoistawianyprzezniegozawzórinnymoficerom.Zob.Pamiętników
majoraAntoniegoRozwadowskiego…,k.2.
45[J.Patelski],dz.cyt.,s.16-17.
