Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NaczelnyWódzWojskaPolskiegoijegoarmia
43
burgu)czypodczasprzejażdżekpoWarszawiezawszezwracałuwagęnaposta-
węiwyglądnapotkanychżołnierzy.Niejednokrotnieprzytejokazjiwykrywał
różnegorodzajuniedociągnięciasłużbowelubwykroczeniadyscyplinarne.
Pewnegorazunawetosobiścieująłdezertera,conieomieszkałwykorzystaćdo
zwróceniauwagiKorpusowiŻandarmerii,iżtorolątejformacjijestchwytanie
zbiegówwojskowych61.
Odnośniedometodszkolenia,wielkiksiążębyłzwolennikiemrozwiązań
osiemnastowiecznych,opartychnabezwzględnymposłuszeństwieikarachcie-
lesnych.Niebyłwtymodosobniony,ponieważwcałejówczesnejEuropiena-
stąpiłnawrótkutegotypusystemowi.Wiązałosiętonietylkozprostympotę-
pieniemminionejepoki,alewynikałorównieżzbrakunowoczesnychregulami-
nóworazpoglądu,iżżołnierzwczasiepokojupowinienbyćnauczonyprzede
wszystkimdyscypliny62.Takżewyszkolenieogólnekadryoficerskiejw.ks.Kon-
stantyuważałzazbędne,anawetniebezpieczne,gdyżrodziłopodejrzeniaouja-
kobinizm”
.Odoficerówwymagałperfekcyjnejznajomościregulaminów,spraw-
negokomenderowaniawczasierewiiimanewróworazporządkuwsłużbie
wewnętrznejdowodzonegooddziału63.Weryfikacjąwyszkoleniażołnierzybyła
perfekcyjnieprzeprowadzonaparada,dlategoteżzmianywartyiprzeglądyna
placuSaskimstałysiędlaWojskaPolskiegoprawdziwąszkołą,wktórejpod
okiemNaczelnegoWodzacodzienniebyłzdawanyegzamin64.Wefekciemożna
mówićowprowadzaniudoWojskaPolskiegorosyjskiejutaktykirewiowej”
,ce-
chującejsięnadrzędnościąmusztry,służbywewnętrznejidyscyplinyformalnej
nadwyszkoleniempolowym.
Zdrugiejstrony,tozazgodąw.ks.KonstantegowprowadzanowWojsku
Polskimszereginnowacjinieznanychwarmiirosyjskiej–wdziedziniewy-
szkoleniaindywidualnego(naukapływaniaifechtunku)oraztaktyki(uspraw-
nieniewmanewrowaniuformacjipiechotyorazwsłużbietyralierskiejpiecho-
tyiflankierskiejkawalerii)65.Pozatymczęsteiskrupulatneinspekcjeprowa-
dzoneprzezNaczelnegoWodzaskutkowałydobrymstanem:umundurowa-
nia,oporządzeniaiwyżywieniażołnierzy,konikawaleriiiartylerii,atakże
61R.Dz…nr42z2/14VIII1829r.,AGAD,KRW,sygn.568,k.94V-95.Tegotypupostępowanie
NaczelnegoWodzadałoasumptdokrążącychwśródżołnierzyanegdot.Jednaznichmówiłaospo-
tkaniuprzezwielkiegoksięciapijanegożołnierzaz4.ppl,któregopostanowiłosobiścieodstawićdo
aresztu.Kazałmuwięcstanąćztyłukoczaipodaćsobierękawpłaszcza,takabymiećpewnośćżepo
drodzenieucieknie.Żołnierzjednakbyłnatylerezolutny,żeprzywiązałsznurkiemrękawdobudy
powozuikiedyNaczelnyWódzzajechałprzedodwach,jegojużnakoczuniebyło.Wielkiksiążęmiał
sięztegopowoduuśmiać,acałąsprawęskomentowaćsłowamiuOtochwat!”.Dodaćnależy,żesta-
cjonującywstolicyuczwartacy”znanibylizróżnegorodzajufiglipłatanychoficeromiwarszawia-
kom.Jednocześnie,ażdoNocyListopadowejuchodzilizaulubionypułkw.ks.Konstantego.Zob.:
[I.A.Komorowski],dz.cyt.,s.36-37;B.Gembarzewski,WojskoPolskie.Królestwo…,s.89-90.
62W.Tokarz,Armja…,s.79-81;tenże,ObrazyzdziejówWojskaPolskiego,Warszawa1920,s.60;
M.Trąbski,Dyscyplinawnowożytnycharmiacheuropejskich(XVI-XIXw.).Zarysproblematyki,[w:]
Częstochowskietekihistoryczne,t.I,red.M.Trąbski,N.Morawiec,R.W.Szwed,Częstochowa2010,
s.64-65.
63[K.Horoch],dz.cyt.,s.6;W.Tokarz,Armja…,s.82-83;M.Kučerskaâ,dz.cyt.,s.136-137.
64W.Tokarz,Armja…,s.90-91;K.Olejnik,dz.cyt.,s.120-121;M.Kučerskaâ,dz.cyt.,s.228.
65W.Tokarz,Armja…,s.92-93.
