Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AntoniPorczak
1
Kantor
–artystademiurgiczny
NiejestemznawcąsztukiTadeuszaKantora,porażamnieoryginalność
jegodorobkuisiłatalentu,dlategochcęjegoOsobęuczynićkontekstemdlare-
fleksjinadprzeobrażeniamisztukispowodowanymirozwojemnowychtech-
nologiikomunikacyjnych.Kantorbyłartystądemiurgicznym(każdyartysta
jestwjakimśsensiedemiurgiczny),narzucałswojąwolęotoczeniu.Dlanasze-
gowywodumatozasadniczeznaczenie,bopozwalanawyrazisteporównanie
dwuparadygmatycznychoglądówsztuki,wramachktórychfunkcjonująteraz
artyści.Zacznęodprzekonania,żeartystanietworzygotowegodziełasztuki,
araczejintencjonalnyartefakt,którymożestaćsięsztukądopierodziękispo-
łecznemu„osądowi”
.Sztukajestaktemspołecznym,stajesięprzeznadanie
wartościformomartystycznymprzezśrodowiskaopiniotwórcze.Artystato
nietylkotalentkomponowaniabodźcówsensorycznych,alerównieżumiejęt-
nośćuwodzeniapublicznościśrodkamipozaartystycznymiwkontekściedzie-
ła.Artystaawangardowyniemusiałnawetuwodzić,każdaawangardazakła-
dała,żenarzucaniesposobuwidzeniaczyprzedstawianiaświatajestnietylko
prawem,alepowinnościąartystów.Kantortobyćmożeostatnitakwyrazisty
przykładartystyepokiprzedmedialnej,performerdyrygującyotoczeniem,
ludźmi,nawetmorzemwedługwizjiwynikającychprzeważniezniezgodyna
świat,którygostworzył.Jegosztukabyłamocnodeterminowanaprzeszłością,
głównieśrodowiskiemczasuwzrastania.JeślijakomalarzKantorpozostawał
ukrytyzaswoimdziełem,tostwarzaneprzezniegoteatrumpozwalałofunk-
cjonować„naoczachpubliczności”wbezpośredniejpercepcji.Łączyłfunkcje
reżysera,performeraidyrygenta.Jeślijednakreżysernajczęściejobserwuje
swojedziełoscenicznezpozycjiwidza,dlaKantorabyłotozamało,widow-
niamusiaławidziećekspresjęjegoosobynażywowczasiespektaklu,widzieć,
jakdyrygujeakcjąsceniczną.KiedyprzywiózłdoKrakowanowość,jakąbył
happening,szybkoporzuciłgo,ponieważtaformaniepozwalałapanować
nadpublicznościąaniteżbezpośredniąekspresjąswojejosoby.Kantortrak-
towałswojątwórczośćjakokolejneaktybiologicznegospalaniasiędlaidei
11
