Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CZęśćPIERWSZA:ODMARATONUDOChERONEI
równaćdowypaduzoblężonejfortecy,wktórymtakżewojskomusiformowaćszykpodokiemnieprzyjaciela
imożezpowodzeniemrozwinąćlinię,jeślijakpodSalaminądobrzewykorzystachwilęzaskoczenia.
ZinniDelbrückbroniąinnejhipotezy.Twierdzą,żebazaGrekówznajdowałasięnapółnocnymbrzeguSa-
laminy,bitwanatomiastrozegrałasięnawodachZatokiEleuzyjskiej,wdwóchosobnychstarciach–wpobliżu
zatokiTrupika4iwEleuzis(patrz:mapka1,uRuchyflotyGrekówiPersówwedługteoriiDelbrücka-Zinna”).Jest
tojednakkoncepcjaniezgodnazprzekazemźródłowym,cowykazaliśmyjużwSchlachtfelderIV
,tamże.
NiedoprzyjęciajesttakżeopłynięciecałejSalaminy,którewśladzaDiodoremprzyjmujepewnegrono
współczesnychbadaczy(patrz:mapka1,uRzekomatrasaopłynięciaSalaminynapodstawieDiodora”).
II.Plateje,479r.p.n.e.
Mapki4-6
1.Źródłailiteratura
Źródłopodstawowe:Herodot,IX,15-85.
Źródładrugorzędne:DiodorSycylijski,XI,29-33;Plutarch,Arystydes11-21.
Literaturajestbardzoobszerna.JejwykazznajdujesięwopracowaniubitwypodPlatejamiautorstwaE.Ufera,
w:SchlachtfelderIV
,107in.,gdziezamieszczonotakżewyczerpującąargumentacjęźródłową,którastanowi
podstawęponiższegoprzedstawienia.
Mapaprzeglądowa(nr4)wskali1:250000opierasięnaCartedelaGrèce1:200000oraznaaustriackiejmapie
Grecjiwskali1:300000;mapaprzełęczywłańcuchuKitajron(nr5)bazujenamapieAtykiCurtiusaiKau-
pertawskali1:100000.Podstawęplanubitwy(nr6)stanowipracaGrundy’ego(Tetopographyofthebatle
ofPlataea,London1894,mapazniewielkimizmianamiopublikowanaponowniew:TegreatPersianwar,
London1901)zuzupełnieniamizCartedelaGrèceorazzamerykańskiegoplanumiastaPlateje(uAmerican
journalofarcheology”
,vol.VI,1890,tab.23).
2.Przebiegwydarzeń
ArmięGrekówmożnaszacowaćnaokoło20000ciężkozbrojnychoraz20000lekkozbrojnych.Jejmar-
szrutawiodłazEleuzis(Herodot,IX,19),alewedługwszelkiegoprawdopodobieństwanieprowadziła,jak
sięzwykleprzyjmuje,przezprzełęczDryoskefalaj(dziśprzełęczKasa),przezktórąobecniebiegniedroga
zAtendoTeb,leczprzezprzełęczPortes,około10kmdalejnazachód(patrz:mapka4,uMarszrutaGre-
ków”).PrzyjejpółnocnymwyjściuleżałomiastoErytrea,podktórymwedługHerodota(tamże)znajdowały
siępierwotnepozycjeGreków(patrz:mapka,u1pozycja”).Naprzeciwko,napółnocnymbrzegurzekiAsopos,
Persowiezałożyliufortyfikowanąplacówkę–MardoniosdotarłtamzTanagrywciągujednegodniamarszu
(Herodot,IX,15).LuźnyszeregichnamiotówciągnąłsięwzdłużbrzegurzekinazachódażnawysokośćPlatej
(patrz:mapka,uMarszrutaPersów”iuPierwszapozycja”).
Tutajmiałamiejscepierwszapotyczka,wktórejpoległperskidowódcajazdy–Masistios.
GrecyprzemaszerowalinastępnieobokHysjów(Herodot,IX,25),położonychzapewneprzypółnocnym
wyjściuzprzełęczyDryoskefalaj,około10kmnazachódizajęlikolejnąpozycjęnawzgórzuAsopos.Sko-
roprzypuszczalnadługośćichliniiwynosiłaokoło5km,ichnamiotymusiałysięgaćażdowzgórzaPyrgos
(patrz:mapka4i6,uDrugapozycjaGreków”).
Persowieruszylizanimi(Herodot,IX,31)izajęlipozycjęnapółnocodAsopos(patrz:mapka,uDruga
pozycja”).Przezpewienczasobiearmiestałynaprzeciwkosiebie,ależadnaniezaryzykowałaprzejściaprzez
rzekę.TymniemniejciągłeatakikawaleriiMardoniosaodfrontuorazodcięciedrogizaopatrzeniaprzezprze-
łęczDryoskefalaj(patrz:mapka5,uDryoskefalaj”)postawiłyGrekówwniebezpiecznejsytuacji,zdecydowali
zatem,żenocąpodejdąbliżejgóriprzeniosąsięnatakzwanąuwyspę”
,około2kmodPlatej(patrz:mapka6,
uWyspa”).StamtądzamierzaliwysłaćekspedycjęSpartan,któramiałaodbićzatrzymanąwgórachkolumnę
zzaopatrzeniem(Herodot,IX,51).Nocnyodwrótdoprowadziłtymczasemdowybuchuczęściowejpaniki.
Wrezultaciegreckiecentrum(Koryntyjczycy,Megaryjczycyiin.)wycofałosięnawzgórze5,doświątyni
4DziśZatokaŚwiętegoGrzegorza(OrmosHagiouGeorgiou)–przyp.tłum.
15
