Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
„Kiedylęklubprzygnębienieutrzymujesięprzezdługiczas,
tooznaczachorobę«czarnejżółci»”5.Pojawiasięotoczarna
żółć,substancjagęsta,żrąca,ciemna,stanowiącadosłowne
znaczeniesłowa„melancholia”.Jesttonaturalnypłynznajdujący
sięwciele,jakkrew,.żółćczyflegma.Ipodobniejak
innepłyny,możeonawystępowaćwnadmiarze,przemieszczać
siępozaswenaturalnesiedlisko,zaogniaćsię,ulegaćskażeniu.
Wyniknąztegoróżnechoroby:epilepsja,szaleństwo(mania),
smutek,zmianyskórneetc.Stan,któryzwiemydzisiaj
melancholią,jesttylkojednymzwieluprzejawów
chorobotwórczegodziałaniaczarnejżółci,kiedyjejnadmiarbądź
zmianajakościowazaburzają„izonomię”(toznaczyharmonijną
równowagę)płynów6.
Jestcałkiemprawdopodobne,żeobserwacjawymiocinlub
czarnegostolcapodsunęłalekarzomgreckimmyśl,żemają
doczynieniazpłynemrównieistotnymjaktrzypozostałe.
Ciemnykolorśledzionyprzezprosteskojarzeniepozwalał
imprzypuszczać,żeównarządjestnaturalnąsiedzibączarnej
żółci7.Azadowalającedlaumysłubyłoto,żemożnabyłoustalić
ścisłyzwiązekmiędzyczteremapłynami,czterema
właściwościami(suche,mokre,gorące,zimne)iczterema
żywiołami(woda,powietrze,ziemia,ogień).Dotegomożnabyło
jeszczedodać,abyukształtowaćświatsymetryczny,czterypory
życia,czteryporyroku,czterykierunki,skądwiejączteryróżne
wiatry.Melancholianazasadzieanalogiimiałazostaćpołączona
zziemią(którajestsuchaizimna),zwiekiemdojrzałym
izjesienią,porąniebezpieczną,kiedytoczarnażółćnajsilniej
ujawniaswojąmoc.Takototworzysięspójneuniwersum,
któregopodstawoweczwórpodziałyodnajdujemywludzkimciele
iwktórymczasjesttylkoregularnymprzechodzeniemprzez
czterystadia.
„Melancholia”,sprowadzonadowłaściwychproporcji,jest
jednymznieodzownychskładnikówkonstytucji
osobniczej,któratworzystanzdrowia.Gdytylkozaczyna
dominować,równowagazostajezachwianaipojawiasięchoroba.
Cooznacza,żenaszechorobybiorąsięzbrakuharmonii
pomiędzytymisamymielementami,któreskładająsięnanasze
zdrowie.
Systemczterechpłynówzostałjasnoprzedstawionydopiero
wtraktacie
Onaturzeczłowieka
,tradycyjnieprzypisywanym
zięciowiHipokratesa–Polybowi.Innetraktaty,jak
Dawna
medycyna
,zakładająistnieniewiększejgamypłynów,zktórych
każdymaswoistewłaściwości.Bezwątpienianaukowe
spekulacjeodegrałyistotnąrolęwuznaniu„czarnejżółci”
