Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
Częśćpierwsza:Trzypostawyautobiograficzne
sięjakimśgruzowiskiem,wktórymnawetpracastajesiępozorem(ś)
Musiszsięobserwować36.
Zróżnicowaniepostawmożnateżdostrzecwautobiograficz-
nympisarstwieAleksandraWata.WMoimwiekupostawaświad-
kaodgrywazasadnicząrolę,aleWat,będącświadkiemzbrodni
naszegostuleciapodobniejakautorWspomnieństarobielskich,
jednakwznaczniewiększejniżCzapskimierze,świadczyrówno-
cześnieowłasnymlosie.Zaczynającoddzieciństwairodzinne-
godomu,rozwijahistorięswegożyciabiegnącegoprzezkolejne
dekady:kształtowaniepoetyckiegopowołania,krótkipolityczny
flirtzkomunizmemwlatachmłodości,pobytwsowieckichwię-
zieniach,doświadczeniareligijneidziejechoroby.Interpretuje
swójloswkategoriachwinyikaryzaprzelotnyudziałwko-
munizmiepojmowanymjakozłoabsolutne.Pracęnadswoim
mówionympamiętnikiemtraktowałWatzarazemjakodawanie
świadectwaostuleciu,któregobyłrówieśnikiem,ijakoauto-
interpretacjęosobistegolosuczłowieka,którydoświadczyłzła
izostałnaznaczonycierpieniem.Obiepostawy:świadectwo
ohistoriidwudziestegowiekuiautoanaliza-sąwnarracjiWata
nierozdzielniesplecione.Trudnomówićoproporcjach,obecność
świadectwawMoimwiekuwydajesięjednakprzeważać.
InaczejjestnatomiastwDziennikubezsamogłosekpisanym
częściowoprzed,aczęściowowtrakciepracynadpamiętnikiem.
Teznalezionepośmiercipoetynotatkipisanejakbyszyfrem,
bobezsamogłosek,zawierająkrótkiefragmentyeseistyczne,
urywkiwspomnień,zapisyrozmówopoezji,spotkańzludźmi.
Powracająwnichstałetematyrefleksji:zło,ból,śmierć.Tak-
żewątkireligijne:dojściedokatolicyzmu,apotemutratawia-
ry,nieustanniepojawiającysięmetafizycznyniepokój,pytania
orelacjemiędzyjudaizmemachrześcijaństwem.Kwestiete,
częstoujętewmetaforycznymskrócie,zaledwienaszkicowane
36J.Czapski,Wyrwanestrony,dz.cyt.,s.155.Por.interpretacjędia-
rystykiCzapskiegowstudiumM.Janion,nDziwacznywzrost”,w:Czapski
ikrytycy.Antologiatekstów,wybóriopr.M.Kitowska-ŁysiakiM.Ujma,
Lublin1996.
