Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Autonomiczneźródłaprawapracyjakoźródłaprawa(aktynormatywne)
41
równościwobecprawa97.Dlategonormysąadresowanedookreślonegorodzajowokręgu
odbiorców-podmiotówcharakteryzującychsięokreślonącechą(mogątobyćnawet
wszyscyznajdującysięwrelacjizależnościodpodmiotuwydającegoakt)98.Codozasady
normanierealizujesięprzezjednorazowezachowanie99.Nakazy,zakazyczyuprawnie-
niasąaktualnewkażdymprzypadkuspełnieniasięwarunkówwynikającychzzakresu
stosowanianormy(abstrakcyjność)100.Pochodzenienormodpaństwapowoduje,żesą
onetworzonebezbezpośredniegoudziałuwszystkichlubprzynajmniejniektórychich
adresatów,którzykompetencjeprawotwórczeprzekazaliwakciewyborczym.Wten
sposóbwyrażasięstosunekpodporządkowaniaadresatanormywzględempodmiotu,
którynormęstanowi101.Normygeneralnewpływająwięcnasytuacjęosóbtrzecich102.
Jesttopodstawaodróżnieniaźródełprawapracyodumów,którerównieżkształtują
prawaiobowiązkiróżnychkategoriipodmiotów(formułująregułypostępowania)103.
Umowawiążejednakstronyniejakoaktzewnętrzny,alezewzględunaichautono-
micznądecyzję,znajdującąwyrazwoświadczeniachwoli.Jejskuteczność,codozasady,
jestograniczonadostron,któreumowęzawarły.Dlategoumówzawieranychmiędzy
konkretnymipodmiotaminienależyzaliczaćdoźródełprawa,nawetsensulargo,choć
stanowiąoneźródłoprawpodmiotowych104.Podobnienależyocenićaktyjednostron-
97
Zob.m.in.P
.Radziewicz[w:]Konstytucja...,red.P
.Tuleja,s.281.
98
Poziomgeneralnościnormymożebyćróżny(R.Alexy,Teoriaprawpodstawowych...,s.75-76).Prawo
madziałaćbezosobowo,zregułyodnoszącsiędopewnychgrup,choćczasamikoniecznejestsformułowanie
regułkonkretnych(L.L.Fuller,Moralnośćprawa...,s.83-84).
99
Ogólnegocharakterunormniewykluczałonawetujęcieprawa(np.J.Austin)wkategoriachrozkazu
(nakazu)władzypolitycznej(L.L.Fuller,Moralnośćprawa...,s.143).
100
Jedyniewszczególnychprzypadkachnormomprawnymnienadajesięcharakterugeneralnegoiabs-
trakcyjnego(m.in.P
.Radziewicz[w:]Konstytucja...,red.P
.Tuleja,s.281).Charakterystycznymprzykładem
ookreślonejspecyfice,tłumaczącejtakierozwiązanie,jestustawabudżetowa.Rozwójnormocharakterze
mieszanymmożerównieżstanowićkonsekwencjęzaangażowaniapaństwawsferęgospodarczą(J.Wrób-
lewski,Zasady...,1987,s.10).
101
J.Wróblewski,Zasady...,1989,s.17.Jednostronnośćtworzeniaprawajestwyrazempodporządko-
waniaadresatanormwzględempodmiotu,którynormytworzy.Adresaciregułyniemusząwyrazićzgody
najejustanowienie.Uwagętę,dotyczącąstanowieniaprawa,możnaodnieśćrównieżdoprawatworzonego
wdrodzeumowy(wktórymtotworzeniuadresatnormyjednaknieuczestniczy).Równieżwodniesieniu
doaktówautonomicznychzwracanouwagę,żewiążąoneniezależnieodobjęciaoświadczeniamiwolistron
(L.Kaczyński,Wpływart.87Konstytucji...,s.64).Wgruncierzeczyzasadniczaróżnicadotyczynietyle
samegofaktupoddaniasięjednostkikompetencjomnormotwórczympaństwalubinnychpodmiotów,co
momentu,wktórymzgodatajestwyrażana..
102
Por.G.Goździewicz,Charakterporozumieńzbiorowych...;Z.Salwa,Uprawnieniazwiązkówzawo-
dowych,Bydgoszcz1998,s.63orazL.Florek,Charakterprawnyukładuzbiorowegopracy...,s.48.
103
E.Łętowska[w:]SystemPrawaPrywatnego,t.5,Prawozobowiązań-częśćogólna,red.E.Łętowska,
Warszawa2006,s.5.Wmyślart.1134fr.k.c.(kodeksuNapoleona)nLesconventionslégalementformées
tiennentlieudeloiàceuxquilesontfaites”
,costanowiłowyrazpewnejkoncepcjikształtowaniaładuspo-
łecznego,jednocześniepodkreślającznaczenieumowy.Wykonaniazobowiązańrównieżmożnadochodzić
wdrodzeprzymusupaństwowego.Wkontekścieautonomicznychźródełprawapracyzob.I.Sierocka,
Charakterprawnypostanowieńobligacyjnychukładuzbiorowegopracy,PiP1998/2,s.42.
104
Zdarzasię,żezewzględunarolę,jakąodgrywaumowa,jestonazaliczanadoszerokorozumianych
źródełprawapracy.Zob.m.in.K.Adomeit,RechtsquellenfragenimArbeitsrecht,München1969.Zaliczenie
