Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
44
RozdziałI.Pojęcieautonomicznychźródełprawapracy
4.Przedmiotautonomicznychźródełprawapracy
Niejakozsamejdefinicjiautonomicznychźródełprawapracywynika,żeichprzedmiot
mieścisięwprzedmiocieprawapracy,wpolskimsystemieprawnymstanowiącego
odrębnągałąźprawa111.Prowadzitodopytań,jakijestprzedmiotprawapracy,czy
aktyautonomicznemogąregulowaćcałokształttejproblematykioraz(cozpozoru
przeczyłobywyjściowemuzałożeniu),czymogąpozaprzedmiotprawapracywykraczać.
Pracaludzka,rozumianajakofizycznalubumysłowaaktywnośćczłowieka112,jestwy-
konywanawramachróżnychstosunkówprawnych.Prawopracytradycyjniekoncen-
trowałosięnastosunkachspołecznychzwiązanychzwykonywaniempracyopewnych
cechach-określanejwniejakimuproszczeniujakopracapodporządkowana113.Prawną
formąjejwykonywaniajeststosunekpracy,któregotreśćmauwzględniaćspecyfikę
procesupracyorazjejkonsekwencje.Pracapodporządkowanaistosunekpracywiążąsię
zinnymistosunkamispołecznymi(awrezultacieteżprawnymi),któretrudnobyłoby
uznaćzawpełnisamoistne.Mogąonesłużyćzapewnieniurzeczywistejrównowagi
wstosunkachpracy,wtymodpowiedniemuukształtowaniutreścistosunkupracy
lubzagwarantowaniujegoefektywności.Potwierdzato,bezpośredniolubpośrednio,
przedmiotKodeksupracy.Opróczprawiobowiązkówpracownikówipracodawców
(art.1k.p.),wszczególnościtych,któreskładająsięnatreśćstosunkupracy,orazza-
sadodpowiedzialnościzaichnaruszenieKodekspracyregulujerównieżinnematerie
związanezmateriąpodstawową.
Popierwsze,tworzyonfundamentyzbiorowegoprawapracy.Podstawowązasadąprawa
pracyjestprawotworzeniaiprzystępowaniadoorganizacjimającychnacelurepre-
zentacjęiobronępraworazinteresówpracownikówipracodawców(art.181§1k.p.).
Zasadytworzeniatychorganizacjiokreślająwyraźniewskazanewart.181§2k.p.usta-
wy:ozwiązkachzawodowych114ioorganizacjachpracodawców115.WKodeksiepracy
111
Choćjednocześniezdefiniowanieprawapracynapotykaistotnetrudności(szerokonatentemat
B.M.Ćwiertniak[w:]Systemprawapracy,t.I...,s.25in.
112
Zob.S.M.Grzybowski,Wstępdonaukiprawapracy,Warszawa1947,s.12-13.Pracamacharakter
świadomyicelowy,prowadzącdotworzeniadóbrmaterialnychiniematerialnych(A.M.Świątkowski,
Konstytucyjneparadygmatyprawapracy,PiP2014/10,s.5).Natematwieloznacznościpojęciapracyijego
różnychujęć(wtymzperspektywyfilozoficznej,ekonomicznejisocjologicznej)A.Krzywoń,Konstytucyjna
ochrona...,s.25.Nagrunciekonstytucyjnympojęcietojestwiązanezkonstytucyjnymstosunkiempracy
(s.26).
113
Miałatobyćpracawykonywanazespołowo(skooperowana),wzwiązkuzktórąistniejepotrzeba
podporządkowaniaikierownictwa(dobrowolnepodporządkowanie),ajednocześniepracadobrowolna,
osobistaizawynagrodzeniem;zob.M.Święcicki,Prawopracy,Warszawa1968,s.15-21(posługującsięteż
terminemnstatuspracowniczy”naokreśleniesytuacjipracownika,któryjestnietylkopodmiotemstosunku
pracy,leczrównieżdestynariuszeminnychrelacjiprawnych);W
.Jaśkiewicz,C.Jackowiak,W
.Piotrowski,
Prawopracywzarysie,Warszawa1985,s.14;G.Goździewicz,Szczególnewłaściwości...,s.13-14;Z.Salwa,
Prawopracyiubezpieczeńspołecznych,Warszawa2007,s.21.
114
Ustawaz23.05.1991r.ozwiązkachzawodowych,Dz.U.z2019r.poz.263zezm.
115
Ustawaz23.05.1991r.oorganizacjachpracodawców,Dz.U.z2019r.poz.1809zezm.
