Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
II.Historyczneugruntowanie
pracyprodukcyjnej.Rewolucjaniezamykasięwobrębiezakładówfa-
brycznych,aleprzenikadoprywatnegożycia,oferującludziommnó-
stwopożytecznychmechanizmów.Technikazwiększakomfortco-
dziennegożycia,aleteżwcorazwiększymstopniujedeterminuje.
Podobniewfabrykach:maszynyprzejmująodrobotnikównajcięższe
zadania,alewrazzpostępemspecjalizacjipracastajesięnudnaiauto-
matyczna
2
.Jednaknajbardziejistotnejestto,żetechnicznezaawanso-
waniezakładówznacznieprzyspieszaprodukcję,azatemskracaczas
pracyrobotników,oferującimwzamianczaswolny,coczyniznich
potencjalnychodbiorcówsztuki.Postępująceupowszechnianiecoraz
wyższegowykształcenia,działalnośćrozbudowanychorganizacjispo-
łecznych,którezachęcałydouczestnictwawkulturzeiułatwiałydo
niejdostęporazaktywizacjapolitycznaśrodowiskchłopskichiro-
botniczychsprawiły,żeuprogulat30.corazwiększaczęśćpolskie-
gospołeczeństwagarnęłasiędolekturyprasyiksiążek3,stającsięnie
tylepotencjalnymuczestnikiemkultury,cogłównymjejadresatem.
Sztukaprzestałabyćrozrywkąwyłączniedlaelit,bodogłosudoszły
masy,którezyskałyzarównodostępdokultury,jakimożliwośćjej
strukturalizacji,nadawaniasensujejskładnikomikształtowaniahie-
rarchiijejwartości4.
WyłonieniesięwpierwszychdziesięcioleciachXXwiekuma-
sowejpublicznościikulturymasowejzmusiłoartystówdodoce-
nieniaroliiznaczeniaodbiorcównowejsztuki.Jaksłuszniepisze
KamilaRudzińska:
porazpierwszychybawhistoriisztukiwidz,słuchacz,czytelnik,nie
wiedzącotym,interweniujątakgłębokowprocesykształtowaniaar-
tystycznego,itozarównowtedygdypostulujesiętworzeniedlanich,
zgodniezichwyobrażonymipotrzebami,jakiwówczasgdyichgusty,
zapatrywaniaipoglądysąwcałościodrzucane5.
2
Zob.K.Rudzińska,Artystawobeckultury.Dwatypyautorefleksjiliterackiej.
Ekspresyjność„Zdroju”iWitkacy,Wrocław1973,s.13.
3
Zob.S.Żółkiewski,Niektóreprzestrzennecechykulturyliterackiejlatdwu-
dziestychwPolsce,w:Biografia–geografia–kulturaliteracka,red.J.Zio-
mekiJ.Sławiński,Wrocław1975,s.193.
4
Zob.ibidem.
5
K.Rudzińska,Awangardaakulturamasowa,w:Społecznefunkcjetekstówli-
terackichiparaliterackich,red.S.Żółkiewski,M.HopfingeriK.Rudzińska,
Wrocław1974,s.113.
