Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Osobowośćautorytarna:genezateorii,modelteoretycznyikrytyka
23
indywidualnejsamorealizacjiczłowieka,którejpotencjałjestniemalnieograniczo-
ny,włączniezaktamitranscendencjiwłasnegoJa.Zdolnośćdoprzesuwaniasięak-
tywnościludzkiejzkoncentracjinapotrzebachniższegorzędudosamoaktualizacji
jestściśleuzależnionaodwarunkówspołeczno-ekonomicznych,wktórychjednost-
kafunkcjonuje.WtymmiejscuideeMaslowazbiegająsięzfrommowskimopisem
charakteruspołecznegobędącegowytworemmieszczańsko-kapitalistycznejkolek-
tywnejmentalności.Choćniemożnawsposóbdosłownyutożsamiaćosobowości
autorytarnejzosobowościązaksowanąnapotrzebachdecytu(zjologia,bezpie-
czeństwo,przynależność,uznanie),niemawątpliwości,żecharakterautorytarny
kształtujesięwefekciedeprywacjitychwłaśniepotrzeb.
1.2.Teoriaosobowościautorytarnej(TheodorW.Adorno,
ElseFrenkel-Brunswick,DanielJ.Levinson,NevittSanford)
ProwadzonewUSAwlatachczterdziestychXXwiekunaUniwersytecieKa-
lifornijskimwBerkeleybadanianadosobowościąautorytarnąnaogółuznajesięza
kontynuacjępraczapoczątkowanychkilkanaścielatwcześniejwNiemczechprzez
grupęnaukowcówskupionychwokółfrankfurckiegoInstytutuBadańSpołecznych.
Wroku1950Adorno,Frenkel-Brunswick,LevinsoniSanfordopublikowaliwzbio-
rowejmonograiOsobowośćautorytarnakoncepcjęteoretyczną,któraweszłado
kanonunaukspołecznychiprzezkilkadziesiątlatwywierałasilnywpływnasocjo-
logię,psychologięspołecznąinaukipolityczne.Wielezzawartychtamideidodziś
wzbudzazainteresowanieiinspirujerzeszebadaczy.TeoriaopracowanawBerkeley
spotkałasięznieporównaniewiększymodzewemniżzbliżonewswojejwymowie
pracepoprzednikówzdwóchzasadniczychpowodów.Popierwsze,byłaonazde-
cydowaniebardziejszczegółowa,rozbudowanaiwielowymiarowawwarstwieteo-
retycznej;podrugie,zostałapopartawynikamirozległych,zakrojonychnaszeroką
skalębadańempirycznych,wktórychzastosowanobardzobogateinstrumentarium
powszechnieakceptowanychmetodbadawczych.
PodobniejakReichiFromm,naukowcytworzącygrupęzBerkeleyosadziliswój
projektwteoretycznychramachfreudowskiejpsychoanalizy.Ichcelembyłoodkry-
cieiopisanietakichosobowościowychwłaściwościczłowieka,któreskłaniajągodo
popieraniafaszyzmu.Autorzyzakładali,żemożliwejestwykryciezłożonego,ale
spójnegowewnętrznieproluosobowości,któregocharakterystycznącechąjestpo-
datnośćnapropagandęfaszystowskąlubinną,niosącąantydemokratyczneprzesła-
nie.Zgodniezpsychodynamicznymparadygmatem,Adornoijegowspółpracownicy
sądzili,żewyjaśnieniajednostkowychpostawizachowańspołeczno-politycznych
należyszukaćwstrukturzeosobowości,czyliwrelacjachmiędzyid,egoisuperego,
orazwdoświadczeniachzwczesnegodzieciństwa.
BadaniaprowadzonowUSApozakończeniuIIwojnyświatowejiklęscefaszy-
zmu.Badaczeniemoglidotrzećdoludzi,którzyocjalnieopowiadalisięzaideologią