Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
CzęśćI.Teoriaautorytaryzmu
albopodnim(osobytesąobiektemdominacji,pogardyiponiżania);3)skłonność
douogólnianiaczyjegośwysokiegostatusuwdanejdziedzinienacałokształtrelacji
społecznychtejosoby;symetrycznareguławnioskowaniaobowiązujewstosunku
doosóbsłabszych,zniskimstatusem;4)silnepragnieniewładzy,statusu,zewnętrz-
negoprestiżu;5)nienawiśćiwrogośćdookreślonychgrupspołecznychlubpoje-
dynczychosób,którewdanymkontekściewydająsięwygodnymobiektemagre-
sji;6)tendencjadoocenianiainnychnapodstawiezewnętrznychoznakstatusulub
władzy;7)jednowymiarowość,stosowaniewobecwszystkichludziiichosiągnięć
jednejskaliwartości;8)traktowanieludziwsposóbinstrumentalny;9)utożsamianie
grzecznościzesłabością,aokrucieństwazsiłą;i10)wzależnościodocenywłasnych
możliwościistatususkłonnośćdosadyzmuiokrucieństwaalbomasochizmuisłu-
żalstwa.ZdaniemMaslowa,przesłankidorozwojuosobowościautorytarnej,której
konsekwentnieprzeciwstawiastrukturęcharakterudemokratycznego,tkwiąwkultu-
rowychiekonomicznychuwarunkowaniachcywilizacjiZachodu.
WkoncepcjiMaslowaistotęcharakteruosobyautorytarnejmożnauchwycićje-
dyniedziękizrozumieniupodstawowychprzesłanekwyznawanegoprzezniąświa-
topoglądu.Bezwzględnawalkaobyt,wyznaczającapodstawoweregułyprzeżycia
wnspołecznejdżungli”,implikujezasadnicząalternatywę:abyzapewnićbezpieczeń-
stwosobieinajbliższym,należybyćsilnymidominującymalbowzamianzawła-
snąlojalnośćipodporządkowanieznaleźćmożliwiewysokowhierarchiispołecznej
ulokowanychprotektorów.Konstelacjacechkonstytuującychcharakterautorytarny
jestzatemlogicznąkonsekwencjąprzyjętegomodelurzeczywistościspołecznej.
Modelu,wktórymhumanistyczneideałybliskichrelacjizludźmi,społecznejko-
operacjiitroskiodobrowspólnestanowiąobjawsłabościinieprzystosowania.Dla
osobyautorytarnejoptymalnąstrategiąadaptacyjnąmusibyćelastycznenprzełącza-
nie”sięzorientacjisadystycznejnamasochistycznąiodwrotnie.
ChoćkoncepcjaMaslowawyrosłazpracpoprzedników(Reich,Fromm,inni
przedstawicieletakzwanejszkołyfrankfurckiej),anajwięcejczerpałazteoriicha-
rakteruautorytarnegosformułowanejprzezFromma,niemożnajejuznaćzajeszcze
jedenproduktstworzonegoprzeznichparadygmatu-charakterystycznejhybrydy
marksizmuipsychoanalizy.WmyśleniuMaslowa,któregoperspektywęwsposób
oczywistywytyczająkanonysocjologiimarksistowskiej,niewidaćbezpośrednich
wpływówpsychoanalizy.Nietrudnotowyjaśnić.Psychologiahumanistycznaufun-
dowananaprzekonaniuonaturalnympotencjalerozwojowymczłowiekairoli,jaką
wjegourzeczywistnieniuodgrywaświadomość,jakontrzeciasiła”(obokbehawio-
ryzmuipsychoanalizy)stanowiłakontrpropozycjęwobecklasycznychideifreudow-
skichzwiązanychzfatalistycznymiprzedmiotowymobrazemczłowieka.Modelu
osobowościautorytarnejMaslowaniemożnaujmowaćwoderwaniuoddziełajego
życia,znanegopowszechniejakoteoriahierarchiipotrzeb(Maslow,1943;1954).
Sformułowanawniejkoncepcjarozwojuosobowościuznajekoniecznośćzaspo-
kojeniapodstawowychnpotrzebdeficytu”jakoniezbędnywarunekpojawieniasię
iukształtowanianpotrzebwzrostu”.Tadrugakategoriapotrzebwyrażamożliwość
