Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Osobowośćautorytarna:genezateorii,modelteoretycznyikrytyka
21
poczuciekrzywdyinienawiść,idealizującautorytet.Uzasadniawtensposóbswoje
posłuszeństwoiuległość.
PrzyczynautorytarnychskłonnościupatrujeFrommwnormachspołecznych,
którewprocesiesocjalizacjihamująnaturalnąekspresjęiautonomiędziecka.Ro-
dzicepowodowanikonwencjonalizmemitradycjonalistycznympojmowaniemswo-
jejrolinadmiernieograniczająniezależnośćdzieciiblokująichnaturalnąciekawość
świata.Wefekciemłodziludzie,gdyosiągająwiekdorosły,niesązdolnidosamo-
dzielnościiposzukująźródełwsparciawpostaciautorytetówuosabiającychrodzi-
ców(przywódcapolityczny,Bóg,religia,doktrynapolityczna).Poddaniesięwoli
autorytetukosztemwłasnejwolnościprzynosiwielekorzyścipsychologicznych:po-
zwalauśmierzyćpermanentnepoczucielęku,zwalniazodpowiedzialnościzasiebie,
dajepoczuciesiły.Wtensposóbzostajezneutralizowanepierwotnedoświadczenie
samotnościiwłasnejbezsilności.
Frommprzekonuje,żedoktrynapartiinazistowskiejztakąłatwościątrafiła
woczekiwanianiższychwarstwklasyśredniej,ponieważ-biorącpoduwagęprzeży-
wanąprzezniepodwpływemkryzysugospodarczegotraumę-doskonaleodpowia-
dałapotrzebomtejgrupyzdominowanymprzezcharakterautorytarny.Dodatkowym
atutembyłasamapostaćHitlera,przywódcypolitycznegoowyjątkowosilnymiwy-
raziścieprezentowanymautorytarno-dominującymwizerunku.Hasłagłoszoneprzez
partięnazistowskąkompensowałypoczucieniższości,uśmierzałylękiodsuwały
obawyowłasnąprzyszłość.Przynależnośćdowspólnotyopartejnawierzewwy-
jątkowośćwłasnegonaroduigeniuszwodzazapewniałapoczuciebezpieczeństwa
isiły.
Strukturacharakteruautorytarnego(koncepcjaAbrahamaMaslowa)
Poczetnduchowychojców”teoriiuzupełniaAbrahamH.Maslow,wybitnypsy-
chologosobowości,jedenznajważniejszychprzedstawicielinurtutakzwanejpsy-
chologiihumanistycznej.Jegowkładwomawianądziedzinębywaczęstopomijany,
tymczasemtowłaśnieMaslowwpublikacjiTheauthoritariancharacterstructure
(1943)prawdopodobniejakopierwszyużyłokreślenianosobowośćautorytarna”
wznaczeniu,którepozwoliłoniedługopóźniejprzełożyćtęideęnajęzykempirii
inadałojejniebywałąnośność.
OsobowośćautorytarnawujęciuMaslowatocośznaczniewięcejniżwąskopoj-
mowanepodporządkowanieautorytetom.Jesttopodstawowyrysmentalnyczłowie-
kaobjawiającysiępodpostaciąwielowymiarowegosyndromuwspółwystępujących
zesobącechosobowości,postawiprzekonańoświecie.Najważniejszekomponenty
syndromuautorytarnegoto:1)postrzeganieświataspołecznegojakoswegorodzaju
dżungli,wktórejobowiązujązasadybezwzględnejkonkurencji,opartenaprzeko-
naniu,żeludzieznaturysąźliiegoistyczni;2)skłonnośćpodmiotudospostrzega-
niawiększościludziwkategoriachrywalizacji,jakohierarchicznieusytuowanych
nadnim(osobytewzbudzająuległość,strachiniechęć,aleteżpodziwizazdrość)
