Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Osobowośćautorytarna:genezateorii,modelteoretycznyikrytyka
25
antydemokratycznesątusformułowaneniewprost,wsposóbmniejskrajny.Wyniki
badańnadskaląFskłoniłybadaczydowyciągnięciawniosku,żeosobowośćautory-
tarnąmożnatraktowaćjakosyndromdziewięciukategoriipostawiprzekonań.Sąto:
1.KONWENCJONALIZM:ścisłeprzestrzeganiekonwencjonalnychwartościkla-
syśredniej;
2.AUTORYTARNAULEGŁOŚĆ:pełnauległości,bezkrytycznapostawawobec
wyidealizowanychautorytetówgrupowych;
3.AUTORYTARNAAGRESJA:skłonnośćdowyszukiwania,potępiania,odrzuca-
niaikaranialudzinaruszającychkonwencjonalnenormyspołeczne;
4.ANTYINTRACEPCJA:niechęćdotegocosubiektywne,wyobrażeniowe,nmięk-
kie”;
5.ULEGANIEPRZESĄDOMiSTEREOTYPOM:wiara,żemistycznesiłydecy-
dująolosieczłowieka;skłonnośćdomyśleniazapomocąsztywnychkategorii;
6.WŁADZAITWARDOŚĆ:postrzeganierelacjimiędzyludźminawymiarach
dominacja-posłuszeństwo,silny-słaby,przełożony-podwładny;identykacja
ztymi,którzyposiadająwładzę;przesadnyrespektdlasiłyitwardości;
7.DESTRUKTYWNOŚĆiCYNIZM:zgeneralizowananiechęćdoludzi,przeko-
nanieoichniemoralnościizłychintencjach;
8.PROJEKTYWNOŚĆ:przekonanie,żeświatjestpełenzagrożeńiniebezpie-
czeństw;rzutowanienazewnątrzwłasnychnieuświadomionychimpulsówemo-
cjonalnych;
9.SEKS:przesadnezainteresowanietematykąseksu.
Wspominałemjużwcześniej,żeautorytaryzmwujęciubadaczyzBerkeleymiał
genezępsychodynamiczną.Cechyosobowościautorytarnejuważanozaekspresję
sztywnego,restrykcyjnegoiniezinternalizowanegosuperegoorazproduktwyalieno-
wanegoego,któreniejestwstaniekontrolowaćkoniktumiędzyidanadmierniery-
gorystycznymistandardamisuperego(por.Jakubowska,1999).Wedługautorów,taka
osobowośćkształtujesięwdzieciństwiejakowynikspecycznegotypuwychowa-
nia,wyrażającegosięwnaciskunaoportunizm,zakazokazywaniawrogościwobec
rodziców,hierarchicznośćrelacjirodzinnych,konwencjonalnośćistereotypowość
wuzewnętrznianiuuczuć.Opresyjnośćśrodowiska,wktórymwychowujesiędziec-
ko,uważanozapodstawoweźródłonabywaniaprzezniementalnegonawykupostrze-
ganiarelacjimiędzyludzkichwkategoriachdominacja-uległośćwrazzezwiązanym
ztymstosunkiemdohierarchiispołecznej.Uosóbautorytarnychpodstawowareguła
rządzącasposobemhierarchizacjiludzipoleganadefaworyzacjiiodrzucaniuosób
słabych,zbythumanitarnychczyodbiegającychodprzyjętychnorm.Towarzyszy
temuglorykacjatych,którzyposiadająwładzę,siłęiprestiż.Wymienioneprzesłan-
kiskłaniałydowysunięciahipotezy,żeludziautorytarnychcharakteryzujeekono-
micznyipolitycznykonserwatyzmorazogólnaskłonnośćdoetnocentryzmu,kse-
nofobiiirasizmu.Wynikibadańzdawałysiętopotwierdzać.Pokazywały,żeludzie
uprzedzeniwobecjednejmniejszościetnicznej,naprzykładŻydów,sązazwyczaj
silnieuprzedzeniwobecinnychmniejszości,aosobyzdiagnozowanenaskaliFjako