Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Osobowośćautorytarna:genezateorii,modelteoretycznyikrytyka
27
gowieipsychologowieamerykańscy.Czterylatapóźniejopublikowanoprzewod-
nikpoliteraturzedotyczącejosobowościautorytarnej,któregozawartośćpokazuje
ogromnąpłodnośćteoretycznąpojęcia(ChristieiCook,1958;za:Koralewicz,2008).
Entuzjazmnieoznaczałjednakbrakugłosówkrytycznych.Tychbyłoażnadtoido-
tyczyłylicznychkwestiinaturyteoretycznej,metodologicznejipsychometrycznej.
Najczęściejpodnoszonymproblemembyłaniskatrafnośćteoretycznakonstruk-
tu.Relacjonującgłosykrytykiodnoszącesiędotejkwestii,wartoskorzystaćzmeto-
dyzaproponowanejprzezDuckitta(1992).Wskazałonczterypodstawowekryteria
ocenytrafnościteoriiosobowościautorytarnej,zktórychkażdeodpowiadajednemu
zpoziomówanalizy.Napierwszympoziomieznajdująsiętwierdzeniaosadzające
autorytaryzmwdoświadczeniachwczesnegodzieciństwaiwsocjalizacjidziecka;na
drugim-głoszące,żewewnętrznekonfliktynatlerelacjizautorytetamiisłabośćego
sącharakterystycznedlaosobyautorytarnej;trzecipoziomstanowimodelobserwo-
walnychprzejawówautorytaryzmu,opartynakowariancjidziewięciucech;poziom
czwartytopytanie,dojakiegostopniamodeltenjestmierzonyprzezskalęF.
Hipotezaorolisocjalizacjiwskazujenaopresywnyipunitywnystylwychowania
jakopraprzyczynęautorytaryzmu.Właściwymtestemtwierdzenia,żewczesnasocja-
lizacjarzeczywiścieleżyuźródełosobowościautorytarnej,mogłybybyćprzeprowa-
dzonenadużąskalębadaniapodłużne.Takichjednaknigdyniewykonano.Większość
argumentówtraktowanychjakowsparciehipotezysocjalizacyjnejmacharakterpo-
średni.Należądonichbadaniapokazującedośćumiarkowanąpozytywnąkorelację
autorytaryzmurodzicówidzieci(np.Altemeyer,1981;Byrne,1965)oraztakie,zktó-
rychwynika,żeosobyautorytarneietnocentrycznepreferująsurowemetodywycho-
wania(np.Block,1955;Hart,1957;LevinsoniHuffman,1955).Prawdopodobnie
najlepszepodwzględemmetodologicznymbadaniatestującezwiązkipomiędzysu-
rowymstylemwychowaniastosowanymprzezrodzicówaetnocentryzmemiautory-
taryzmemdzieciprzeprowadziliAltemeyer(1981)iMcCordzewspółpracownikami
(1960).Pierwszewykonanonadużychpróbachrespondentów,wdrugimzastosowano
schematbadańpodłużnychiocenęrodzicielskichstylówwychowaniaprzezniezależ-
nychekspertów.Obydwaniewykazałyżadnychzwiązkówpomiędzypunitywnością
rodzicówaautorytaryzmemiuprzedzeniamidzieci.JaktwierdziAltemeyer(1981),
nielicznebadania,wktórychzwiązkitakiestwierdzano,pokazywałyprawdopodobnie
dużoprostszymechanizm,polegającynatym,żedzieciuczyłysięokreślonychpo-
stawiprzekonań(autorytaryzm,etnocentryzm)odswoichrodziców.
Taczęśćteorii,wktórejosobomautorytarnymprzypisywanowyparcieiprojek-
cjęwewnętrznychkonfliktów,słabośćego,niezintegrowanesuperegoitympodobne,
nigdyniespotkałasięzwiększymzainteresowaniembadaczy.Zoczywistychpowo-
dównieprzedstawionoteżżadnychempirycznychdowodównapsychodynamiczną
genezęzjawiska.PsychoanalizaFreudaijegokontynuatorównigdyniewypracowała
natyleprecyzyjnychdefinicjipodstawowychpojęć,abymożnabyłojeprzełożyćna
językempirii,niewspominającjużobrakuakceptowalnychmetodologiczniesposo-
bówdocieraniadofenomenówpsychicznych,którewdużejmierzemiałycharakter
