Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niechwalił,gdybywiedział,żeprzedmiotemegzaminówbyłyksięgikanonu
konfucjańskiego51.ZaKircherempodajeoskąpymzasobiesłówwpiśmie
chińskim,zaznaczającjednak,żeznakipismachińskiego,wywodzonegomyl-
niezegipskichhieroglifów,odpowiednionapisanedająróżnorodnośćwypo-
wiedzi.Dodajeteżmelancholijnie,żedobrzebybyłowprowadzićichjęzyk
doEuropyndlawielomownychpohamowania”52.Prawidłowolokalizujeteż
pochodzenierabarbarulekarskiego,wskazującnaokoliceWielkiegoMuru53.
Oznaczato,żedocierałonnaziemiepolskiedrogąlądową,byłstosowany
wlecznictwieibyłkosztownymspecyfikiem.Chmielowskiwysokooceniał
chińskąherbatę,szczególniezokolicmiastaHoicheu.Skutkipiciategoziela,
czylimee(nieznaokreśleniaczaj),sąnastępujące:ngłowyletkośćsprawuje,
grubehumorytłumi,żołądekposila,odkamieniaprezerwujeinańleczy,
głowybóluśmierza,torsjeuspokaja,ociężałośćoddala,krewzastanawia,na
wrzodyleczy”54.Takąopinięoherbaciejużpodzielałowielujegorodaków
izalecałokupieniewGdańskuwłaśniemeedeChina55.
Wieluuczonychjestzgodnychcodotego,żewielkośćcywilizacjichiń-
skiejopierałasięnaprzyswojeniuprzezmieszkańcówPaństwaŚrodkajuż
około500latp.n.e.zasadysformułowanejprzezKonfucjusza:nCzłowiek
ków(mandarynów)sprawiał,nżechińskaelitarządzącawyznawałajedenświatopogląd”
(J.M.Roberts,Odwiekówśrednichł,s.63).TakiejadministracjiniemiałodoXVIII
wiekużadnezpaństweuropejskich.
51L.Sickman,A.Soper,SztukaiarchitekturawChinach,przeł.M.J.Kunstler,War-
szawa1984,s.483–484.CzteroksiągczyliSy-szutozbiórmniejszychksiągkonfucjań-
skich:Ta-kiie,Wielkanauka;Pięcioksiąg,Wu-kingczyliI-king,tj.KsięgaPrzemian.
52B.Chmielowski,NoweAtenył,s.448.
53Ibidem,s.449.Naturalnieniejestdrzewem,leczdużąbyliną,alerzewieńdłoniasty
rósłwłaśniewokolicachWielkiegoMuru.RosjakupowałarzewieńwChinachwXVII
wieku.P
.Czikow,J.Łaptiew,Roślinyleczniczeł,s.318–319.
54Ibidem,s.318.Chmielowskiuważał,żeherbatatoliściepotężnegodrzewarosną-
cegowChinachiJaponii.
55Zob.przyp.29.DlarozmiarówimportuprzyprawiużyweknietylkozChinin-
struktywnemożebyćnastępującezestawieniezlat1750–1770.Herbata:lata1750–
1755–125278,4kg;lata1756–1760–135824kg;lata1761–1765–177912,8
kg;lata1766–1770–232325,6kg.Imbir(suszonywcukrze):lata1750–1755–317
474,8kg;lata:1756–1760–263868,2kg;lata1761–1765–153784kg;lata1766–
1770–171990kg.Cynamon:lata1750–1755–11798,8kg;lata1756–1760–11
076kg;lata1761–1765–12095kg;lata1766–1770–13197,6kg.Daneza:Cz.
Biernat,Statystykaobrotuł,s.294,296.
25
