Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pozycjabadańjakościowychwtradycyjnymmodeluempirycznychbadań...
23
Wypowiedźtawyrażatęsknotęzaidealnymeksperymentem
naturalnym,wktórymnależałobyobjąćkontroląwszystkieczynni-
kiwywołującedrugorocznośćimanipulowaćwybranymiznich,by
sprawdzać,co„siędzieje”wprzebiegunaukiszkolnejuczniów.Pyta-
nie,czyspełnienietakokreślonegoschematueksperymentalnegojest
możliwe,jestczystoretoryczne.
Wkontekścieinteresującejnasproblematykiwartozauważyć,
Zaczyńskiprzywołujerównieżhermeneutykę(jakoprzedstawicieli
wymieniaW.DiltheyaiH.Rickerta),aledrogęformułowaniatwier-
dzeńpedagogicznychuznajezamieszczącąsięwramachpedagogiki
normatywnej8,niezaśempirycznej(patrz1967,s.110-112).Pomijam
ocenętejklasyfikacji,chcęjedynieuwypuklićperspektywęautora,
którawyrażasięwwąskimrozumieniuempirycznościinaukowości
poznania.Dajeonaosobieznaćrównieżwoceniedokonańprzedsta-
wicieliamerykańskiegoprogresywizmu,którymzarzuca„brak[stosowa-
nia-D.U.-Z.]obiektywnegomiernikawartościdydaktycznejpropo-
nowanegośrodka”,czylibrakpomiaru(tamżes.125).Wpodręczniku
dlanauczycieliZaczyńskijednoznaczniestwierdza,żeteststanowi
narzędzieobiektywnegopomiarupostępówucznia(1968,s.82).
Wspomniałamjuż,pozaeksperymentemipomiaremZaczyń-
skipobieżniecharakteryzujerównieżinnesposobygromadzeniada-
nychwpedagogice:obserwację,wywiad,analizędokumentów,skupia
sięnaichtechnicznymprowadzeniu.Alegromadzonezaichpomocą
daneuznajezamniejwartościowe,pozwalająonebowiemjedyniena
dokonanieopisu,anienaskonstruowaniewyjaśnienia(1967,s.79).
Wyjaśnianierozumianejakoidentyfikowaniezwiązkówjestzaśnie-
zbędnedorealizacjigłównejfunkcjibadańempirycznych.ZdaniemZa-
czyńskiegopedagogikajakonaukateoretycznaipraktycznazajmujesię:
wykrywaniemzwiązkówizależnościmiędzyskładnikamiprocesuwychowaniapoto,
bynapodstawieustalonychprawidłowościformułowaćwskazaniapraktycznecodo
doborutreści,metod,środków,formorganizacyjnychwrazzzasadamisamegodziała-
niawychowawczego.(Zaczyński,1968,s.13)
8Sytuowanejnierzadko„wtradycjispekulatywnychdociekań,mających
niewielewspólnegozempirycznymbadaniemjakiejkolwiekrzeczywistości”(Mu-
szyński,1967,s.62).