Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Etyczneaspektybadańzudziałemludzi
31
gozporównywanychśrodkówuznaćzanaukowopotwierdzoną,lecz
którajestnatyleduża,abywyrugować„właściwąniepewność”co
dotego,któryześrodkówjestlepszy–ilekroćzatemlekarz-badacz
niemajeszczenaukowychdowodów,alemajużpraktyczniewystar-
czającepowody,abysądzić,lubchoćbyprzypuszczać,żelepszyoka-
załsiętenatenśrodek(np.lekeksperymentalny);pozwalającnato,
abyczęśćprobandówotrzymywaławdalszymciąguśrodekalterna-
tywny(np.placebolublekstandardowy),postępowałbyonwówczas
wsposóbnieetyczny.
TakonsekwencjateoriirównowagiwwersjiFriedabyłaprzez
różnychautorówtraktowanaróżnie.Niektórzyprzyjęlijązpełną
powagą,dochodzącdowniosku,żesamaprocedurarandomizowa-
nychpróbklinicznychjestwwiększościwypadkówetyczniewątpli-
waipowinnabyćzastąpionaprzezinnąmetodę;innijednakuznali,
żejesttokonsekwencjaniezbytpożądana.Dotychostatnichnależał
BenjaminFreedman,którywswoimsłynnymartykule„Equipoise
andtheEthicsofClinicalResearch”(1987)poddajekoncepcjęswoje-
gopoprzednikaistotnejrewizji.Freedmanokreślarównowagęhipo-
tez,którąpostulowałFried,„równowagąteoretyczną”,iprzeciwsta-
wiajej„równowagękliniczną”44.Oilerównowagateoretycznamiała
byćstanemniepewnościwumyśleindywidualnegolekarza-badacza,
otylerównowagaklinicznamabyćraczejstanemwzbiorowejświa-
domościwspólnotylekarzy.Zachodzionawtedy,gdywspołeczności
klinicystówniemajeszczeżadnejprzeważającejopiniicodotego,
któryzporównywanychspecyfików–środekeksperymentalnyczy
środekkontrolny–mawyższąwartośćwzastosowaniudodanejjed-
44WitoldJacórzyńskiwswoimprzekładzieZasadetykimedycznejBeauchampa
iChildressaoddajeequipoiseprzez„równosilność”(s.464nn.).Jednak„równosil-
ność”ujmujeconajwyżejpewienaspekttego,czymjestequipoisewetycebadańkli-
nicznych.TłumaczenieJacórzyńskiegopasujetylkodoniektórychsformułowańBen-
jaminaFreedmana,wktórychzdajesięonrozumiećequipoisejakoszczególnąrelację
pomiędzy(klinicznymi)sądamilubhipotezami(np.„equipoiseisaconditionthatre-
flectsequivalentevidenceforalternativehypotheses”,s.141;„Theoreticalequipoise
existswhen,overall,theevidenceonbehalfoftwoalternativetreatmentregimensis
exactlybalanced”,s.143);jestononatomiastniedozastosowaniadoinnychjegowy-
powiedzi,wktórychequipoiseprzedstawiasięraczejjakopewienstan,zachodzącyczy
towumyślepojedynczegolekarza,czytowzbiorowejświadomościwspólnotylekarzy
klinicystów;wtychostatnichkontekstachpojawiająsięzatemtakiewyrażeniajak
„theequipoiseofaninvestigator”,coprzecieżnapewnoniemożebyćtłumaczonejako
„równosilnośćbadacza”.Potocznywyraz„równowaga”mawłaśnietęprzewagęnad
technicznymterminem„równosilność”,żejestbardziejgiętki;zgodniezeSłownikiem
Doroszewskiegomożeonoznaczaćzjednejstrony„stanciała,wktórymdziałającena
niesiływzajemniesięznoszą,awięcniepowodująruchu”,zdrugiejzaśstrony„jedna-
kowy,równyukładsił,bezprzewagipoktórejkolwiekstronie”–całkiempodobniejak
terminequipoisewużyciuFreedmana–podczasgdytermin„równosilność”posiada
tylkotodrugieznaczenie.
